قبول الحقّ اختُبر به، و قد تنزل الآية في شيء و تجري في غيره؛ ^۱
از امام صادق عليه السلام نقل شده است که در تفسير اين آيه فرمود: هنگامي که ديديد که ايشان خاندان محمد صلي الله عليه و آله و سلم را دوست دارند، آنها را با درجه‌اي رفعت ببخشيد. شيخ صدوق مي‌گويد: اين حديث با حديث قبل مخالفتي ندارد، زيرا زماني که يتيم رشد يافت ـ که همان حفظ مال است ـ مالش به او تسليم مي‌شود، همچنين زماني که رشد در قبول حق در او يافت شود، بدين وسيله آزمايش مي‌شود. و اين سنتي از سنن قرآني است که گاهي آيه‌اي از آن در باره موضوعي نازل مي‌شود و در موارد ديگر نيز جريان مي‌پذيرد.
و عنه: بإسناده عن الوشّاء، عن محمّد بن الفُضَيل الصّيرفي، عن الرضا(، قال: «إنّ رَحِمَ آلِ محمّد ـ الأئمّة ـ لمعلّقة بالعرش، تقول: اللهمّ صِل مَن وصلني، واقطَع من قطعني، ثمّ هي جاريةٌ في أرحام المؤمنين». ثمّ تلا هذه الآية:وَاتَّقُوا الله الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامًَ؛^۲
امام رضا( فرمود: رحم آل محمد( [يعني امامان] آويخته به عرش مي‌گويند: خدوندا، هر کس با من پيوند برقرار کند، تو نيز با او پيوند برقرار کن و هر کس با من قطع رابطه کند، تو نيز با او قطع رابطه کن، سپس همين شيوه در باره ارحام مؤمنان نيز جاري است. و سپس اين آيه را تلاوت فرمود: «و از خدايي که به [نام] او از همديگر درخواست مي‌کنيد، پروا نماييد؛ و زنهار از خويشان مبريد».
علامه طباطبايي در تفسير الميزان، در موارد متعددي روايات را به بيان بطن، حمل کرده است، مانند:
عن أبي حمزة عن أبي جعفر عليه السلام: «قوله تعالي:يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَتَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِقال: الإيمان ولاية علي بن أبي طالب».
أقول: و هو من باطن القرآن مبني علي تحليل معني الإيمان إلي مراتب کماله؛ ^۳
از امام باقر عليه السلام روايت شده است که در باره آيه: «اي کساني که ايمان آورده‌ايد، اگر پدرانتان و برادرانتان کفر را بر ايمان ترجيح دهند [آنان را] به دوستي مگيريد»، فرمود: ايمان، ولايت علي بن ابي طالب است.
مي‌گويم: مقصود اين روايت باطن قرآن است که مبتني بر تحليل معناي ايمان و ترسيم مراتب کمال آن است.
عن داوود الجصاص قال سمعت أبا عبد الله عليه السلام يقول: «وَعَلاَمَاتٍ وِبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ. قال: النجم رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و العلامات الأئمّة».
و ليس بتفسير و إنما هو من البطن ومن الدليل عليه ما رواه الطبرسي في