پس از جمع‌بندي اسامي وکنيه‌هاي ابوحمزه در روايات، هشت عنوان را نام مي‌برد:
ابوحمزه ثمالي، ثابت الثمالي، ثابت بن دينار، ثابت بن أبي صفيه، ثابت أبوحمزه، الثمالي، ثابت وأبوحمزه ^۱
اختلاف آرا ونظريات به سبب نقل‌هاي گوناگون از ايشان است.

تمييز مشترکات

شناخت راويان همنام ابوحمزه و تمييز آنها از خود او در شناخت ذات وي راه‌گشاست. در کتب رجالي و روايي 35 نفر با نام ثابت ذکر شده‌اند که از اين ميان تنها چهار نفر ثقه‌اند:
1. « ثابت البناني، أبوفضّاله» از اهل غزوه بدر که در جنگ صفّين به همراه امام علي عليه السلام شرکت جست و شهيد شد؛
2. «ثابت بن دينار ابوحمزه» که در اين مقاله بررسي مي‌گردد و توثيق شده است؛
3. «ثابت شريح أبواسماعيل السائغ الأنباري»که از موالي قبيله أزد و ثقه است؛
4. «ثابت بن عبدالله بن ثابت يشکري» که فاضل، عالم و ثقه است. ^۲

اصا لت

از مسائل بسيار مهمّ در بررسي روايات راويان احاديث، شناخت روايات نقل به معنا شده از رواياتي است که عين مضمون روايتِ معصوم عليه السلام ذکر کرده است. لذا، شناخت اصالت راويان، اهمّيت خود را نشان مي‌دهد. حال، اگر راويان از «موالي» باشند، بايد دقّت بيشتري در بررسي روايت آنان به خرج داد. موالي معمولاً از لحاظ طايفه‌اي به يکي از قبايل عرب بستگي داشتند. اين بستگي مي‌تواند به دليل آزاد شدن فردي از آن قبيله باشد و مي‌تواند با قرارداد به دست آمده باشد. ^۳ ديدگاه‌ها درباره اين که ابوحمزه ثمالي از نژاد «عرب» يا از«موالي» بوده، گوناگون است. علامه شوشتري (م1320ق) در قاموس الرجال چنين آورده که کشّي او را از نژاد «عرب» دانسته است، ولي نجاشي او را از «موالي» دانسته است. جعابي و ذهبي(م 748ق) در ميزان الاعتدال في نقد الرجال نيز با نجاشي هم عقيده‌اند. ^۴ در باره معناي کلمه «مولي»در کلام نجاشي، چند احتمال وجود دارد:
اوّل. به معناي آزاد شدن از بندگي است. برخي گفته‌اند که چون اغلب موالي از غير عرب بوده‌اند، نمي‌توان پذيرفت که ابوحمزه هم از موالي باشد و هم نژادي عربي داشته باشد. ^۵
دوم. به معناي کسي است که تحت سرپرستي ديگري است. اين معنا از مفاهيم خاصّ «ولاء» در تاريخ اسلامي است. بعلبکي، از دانشمندان معاصر در اين باره مي‌گويد: