دانشمندان قرار گرفته است. از كسانى كه آن را شرح كرده اند ميرزاى قمى است. ۱
قديمى ترين نسخه اين شرح كه به زبان عربى تدوين شده، در كتابخانه آستان قدس رضوى با تاريخ كتابت 1215 ق است.
همين نسخه داراى حاشيه اى از «جعفر» نامى بر كلام شارح است. ۲
همچنين آقا بزرگ تهرانى در معرفى اين اثر از حاشيه ملاعلى نورى (د1246) بر شرح ميرزا و ايرادات حكيم به ايشان نام برده است. ۳
8 . شرح حديث «من عرف نفسه فقد عرف ربّه»
شرح فارسى مختصرى بر حديث مشهور معرفت است و تصحيحى از آن در مجله وحيد به چاپ رسيده است. ۴
8 . شرح خطبة البيان
خطبه مشهورى است كه به امام اميرالمؤمنين عليه السلام نسبت داده مى شود و همه يا بخش هايى از آن در منابع مختلف خاصه و عامه آمده است. ۵
اين خطبه همواره مورد شرح و ترجمه و يا حل و نقد بوده است. ۶
از كسانى كه اين روايت را مورد كنكاش قرار داده اند، محقق قمى است. ايشان در مورد انتساب خطبه به حضرت امير عليه السلام فرموده اند:
اين خطبه در مصادر حديثى كهن مانند: كتاب هاى كلينى، شيخ صدوق، شيخ مفيد، سيد مرتضى و سيد رضى ذكر نشده، جز آن كه برخى از دانشمندان شيعى،
1.الذريعة، ج ۱۳، ص ۲۰۹.
2.فهرستگان نسخه هاى خطى، ج ۴، ص ۳۶۰ ـ ۳۶۲؛ فهرست كتب خطى كتابخانه مركزى و مركز اسناد آستان قدس رضوى، ج ۵، ص ۱۵۴ (چاپ جديد).
3.موسوعة مؤلفي الإمامية، ج ۲، ص ۵۳۸؛ مجله وحيد، ش ۲۱۹ ـ ۲۲۰، سال ۱۳۵۶ ش، ص ۱۱ ـ ۱۶.
4.مشارق أنوار اليقين، ص ۱۷۰ ـ ۱۷۲؛ ينابيع المودة لذوى القربى، قندوزى، ج ۳، ص ۲۰۷.
5.براى كتاب شناسى و نسخه شناسى اين خطبه رجوع كنيد به: «نگاهى به خطبة الافتخار و خطبه تطنجيه»، مسعود بيد آبادى، علوم حديث، ش ۲۵، ص ۶۹ ـ ۸۱ .