چنانكه از اين بيت سلطان ، مفهوم مستعدّ آن مى شود :

فعل از فاعل و تاوان عمل بر قابلحلّ اين مسأله بر معتزلى مشكل بود
و وجه دلالت اين بيت بر آنچه گفتيم با اينكه مفهوم ، مستعدّ آن تواند شد ، بعد از اين نيز بيان خواهد شد.
سخن ششم :
آنكه جبرى نيست ، يعنى در نفس فعل به اين معنى كه نفس فعل به اراده و اختيار بنده است و تفويض نيست ، يعنى در اراده و اختيار فعل به اين معنى كه اراده و اختيار فعل به اراده و اختيار بنده ، اين است دفعا للدور والتسلسل.
و چون بنده در نفس فعل مختار باشد و در اراده فعل موجب و غير مختار بود ، پس «أمر بين أمرين» باشد كه فعل به اراده بنده بود و اراده بنده به ايجاب خدا.
اين سخن در تحقيق «أمر بين أمرين» مشهور است و در كتب حكميّه و كلاميّه مسطور است و به اين مضمون چند بيتى در فصل اوّل گذشت.
مؤلّف گويد : در اين سخن نيز تأمّل است به چندين وجه :
اوّل : آنكه ظاهر حديث «أمر بين أمرين» و آنچه از كلام اهل بيت عليهم السلام در بيان معنى اين حديث شريف ظاهر مى شود عموم نفى است نه نفى عموم.
پس جبر بكلّى منتفى باشد ، در هيچ چيز جبر نباشد ، نه اينكه در همه چيز جبر نباشد ، يا در بعضى نه در بعضى باشد و همچنين است تفويض.
دوم : بنابر اين أمرين باشد نه «أمر بين أمرين» ؛ چه «أمر بين أمرين» امرى باشد ذو جهتين و بين بين.
و در اين سخن چنين امرى در ميان نيست ؛ زيرا كه نفس فعل كه اختيارى است اختيارى صرف است كه در آن شايبه از عدم اختيار نيست و اراده فعل كه اختيارى نيست غير اختيارى صرف است كه در آن شايبه از اختيار نيست.
سيّم : آنكه بديهه شاهد است به عدم فرق ميانه نفس فعل و ميانه اراده فعل و