در فاعليّت و اصل صنعت.
هشتم : آنكه پيشتر دانستى كه از احاديث اهل بيت عليهم السلام در معنى اين حديث شريف دو وجه ظاهر مى شود. پس در موضع بيان اقتصار به ذكر يكى از اين دو وجه ، بدون اشعار به عدم انحصار خالى از حزازتى نيست ، مگر اينكه معنى كه قبل از اين بيان فرموده است آن را تفصيل وجه ديگر از اين دو وجه خيال كرده باشد و راه خيالش همان است كه در سخن سيّم گفتيم.

كتل

بدان كه سخن آن جناب در اين باب با اين همه پيچ و تاب و خصوصيّات ناياب ، باز از ساير سخنهاى اصحاب بهتر و به سامان تر است ، خصوص از سخن والد ماجد آن جناب در حاشيه كتاب شرح مختصر كه به التماس آن مرحوم مرقوم داشته است ؛ چه از آن كلام با نهايت اطناب غير غلق و اضطراب و عجز و تعجيز در اين باب ، چيزى دستگير طلّاب صدق و صواب نمى شود.
لهذا اين مقام را به تضمين آن كلام حكمت نام تزيين ننموده ، حواله به آن حاشيه متن غاشيه نموديم و در آن كلام حكمى ، نظام حافظ به اين دو بيت خود حلّاجى شده است :

در كارخانه عشق از كفر ناگزير استآتش كه را بسوزد گر بولهب نباشد
و به ابيات مذكوره سلطان العلما نيز وهنى عظيم رسيده است مجملاً نعل مى ريزد در اين وادى براق ؛ والحقّ سخنى بى عيب و ريب در اين باب ناياب است ، مگر آنچه در اوّل و آخر باب به عرض صاحبان طبع وقّاد و ذهن نقّاد رسانيديم كه آن سخن ، چنانكه دانستى خالى از وصمه عيب و ارتياب و مقرون به حقّ و حساب و شرع مستطاب است امّا چه سود.
شعر :

سال ها شد تا چراغ دل به حقّ افروختيمعاقبت در مجلس كوران بيجا سوختيم