شرح حديث «ستّة أشياء ليس للعباد فيها صنع» - صفحه 540

چنانكه برخى محققين نوشته اند در قرون اخير شروان به خطا شيروان گفته مى شود. ۱
صاحب روضات الجنات نيز به اشتباه بودن شيروان تصريح نموده است. ۲
كسى كه در اين گفتار درباره او سخن مى گوييم نيز در آثار خود «شروانى» امضا نموده است. مانند انهايى كه به خط وى در پايان نسخه اى از من لايحضره الفقيه وجود دارد كه نوشته است «ميرزا محمّد بن الحسن الشروانى». ۳
همين طور فرزند او حيدر على نيز «شروانى» امضا كرده است. ۴
با اين تفصيل مى توان گفت «شيروانى» غلط مشهور است. شهرى كه در استان خراسان شمالى ايران واقع است، در گذشته و امروز به «شيروان» مشهور بوده است و نه «شروان» و اين كه در دايرة المعارف تشيع، برخى مشاهيرِ شروانِ آذربايجان را، بعد از مدخل شيروانِ خراسان ذكر كرده اند، صحيح نيست. اگر امروز به شروان، شيروان هم گفته شود، محقق شروانى از خراسان نيست، بلكه اهل قفقاز است و شرح حال او نبايد بعد از مدخل شيروانِ خراسان بيايد.
برخى مشاهير شروان عبارت اند از: فلكى شروانى (د 490 يا 500ق)، خاقانى شروانى (د 595 ق)، تفليسى شروانى (سده هفتم)، ابوالمجد شروانى (سده هشتم)، فتح اللّه شروانى (د 891 ق)، افلاطون شروانى (د977 ق)، فتحى شروانى (سده يازدهم)، آقا مسيح شروانى (سده دوازدهم و سيزدهم) و ملا محمّد شريف شروانى (سده سيزدهم).
براى نام شروان با توجه به چگونگىِ تلفظ آن معناهاى گوناگونى ذكر كرده اند. در برخى منابع از اين شهر به معناى جايگان شر ياد كرده اند و در برخى ديگر كه شيروان گفته اند آنجا را جايگاه شير دانسته اند. زين العابدين شروانى مى گويد: چون منسوب

1.دايرة المعارف فارسى، مصاحب؛ فرهنگ فارسى، معين؛ لغت نامه، دهخدا.

2.روضات الجنات، ج ۷، ص ۹۶.

3.نسخه شماره ۱۵۵، كتابخانه آية اللّه بروجردى، قم.

4.مناقب اهل البيت عليهم السلام ، مولى حيدر على شروانى، ص ۲۵.

صفحه از 570