دلايل عالمان شيعه
همان طور که بيان شد، مفسّران شيعه، بايد ابتدا اثبات کنند که اين آيه شريف، در پي تبيين واليان امور مسلمانان است. براي رسيدن به اين امر نيز چاره‌اي نيست جز اين که ثابت کنند «ولي» در اين آيه، به معناي اولي در تصرّف است. به همين منظور به کتب تفسير شيعي مراجعه مي‌کنيم تا ببينيم اين دسته از علماء، در اين باره چه مي‌گويند.
معناي ولايت
علّامه طباطبايي و صاحب تفسير أطيب البيان، گوهر معناي لغوي «ولايت» را به معناي «قرب و نزديکي» گرفته‌اند ( الميزان: ج6 ص14) که انطباق آن در معاني استعمالي به اين نحو است:
مثلاً اطلاق بر سيد و عبد، هر دو مى‌شود؛ چون سيد، مالک و آمر عبد است. از ديگران به عبد نزديک‌تر است و عبد چون در تحت اطاعت سيد و امتثال اوامر اوست، به سيد از ديگران نزديک‌تر است و همچنين اطلاق بر خداوند و بر عباد هر دو مى‌شود، به مناسبت اين که خداوند به بندگان نزديک است که تدبير امور آنها و نصرت و حفظ و نحو اينها مي‌کند، و بنده به خدا نزديک است به واسطه اين که اطاعت و امتثال اوامر و نواهى او را مى‌کند. مى گويى اولياء الله به امام و مأموم هر دو اطلاق مى‌شود به واسطه قرب هر يک به ديگرى، از جهتى ائمّه، اوليا هستند نسبت به شيعه به واسطه وجوب اطاعت آنها و مودّت آنها و شيعه به واسطه اطاعت و محبّت و نحو اينها (طيب البيان في تفسير القرآن: ج3 ص21).
علّامه طباطبايي نيز اين نحو از معاني استعمالي را اين گونه شرح مي‌دهد:
اگر ولايت را ـ که قرب مخصوصى است ـ در امور معنوى فرض کنيم، لازمه اش اين است که براى ولى، قربى باشد که براى غير او نيست مگر، به واسطه او. پس هر چه از شئون زندگى مولى عليه که قابل اين هست که به ديگرى واگذار شود، تنها ولى مى تواند آن را عهده دار شده و جاى او را بگيرد. مانند ولىّ ميت که او نيز همين طور است؛ يعنى همان طورى که ميت، قبل از مرگش مى توانست به ملاک مالکيت، انواع تصرّفات را در اموال خود بکند، ولىّ او، در حال مرگ او مى تواند به ملاک وراثت، آن تصرّفات را بکند، و همچنين ولىّ صغير، با ولايتى که دارد مى تواند در شئون مالى صغير، اعمال تدبير بکند و همچنين ولى نصرت که مى تواند در امور منصور از جهت تقويتش در دفاع تصرّف کند و همچنين خداى تعالى که ولىّ بندگانش است و امور دنيا و آخرت آنها را تدبير مى نمايد، و در اين کار، جز او کسى ولايت ندارد. تنها اوست ولىّ مؤمنان در تدبير امر دينشان به اينکه وسائل هدايتشان را فراهم آورد و داعيان دينى به سوى آنان بفرستد و توفيق و يارى خود را شامل حالشان بکند، و پيغمبران هم ولىّ مؤمنين‌اند.
