نقش کوفیان در شکل گیری واقعۀ کربلا از منظر شعر فارسی و عربی
سال
1396 / شماره پیاپی
/
صفحه
109-134
چکیده :
از عوامل اصلی پیدایش واقعۀ عظیم و دردناک کربلا که طبیعتاً در شعر عاشوراییسرایان دیده میشود، مسأله کوفه و ویژگیهای مردم این شهر میباشد. اگرچه این موضوع، قبل از واقعه عاشورا نیز مورد توجه بوده است اما در شهادت امام حسین(ع) و اصحاب ایشان جلوۀ نمایانتری دارد. از مهمترین دورههای ادبی جامعۀ عرب، که در آن به واقعۀ کربلا توجه ویژهای شده، عصر عباسی است. نزد فارسیزبانان نیز، از مهم-ترین دورههایی که شاعران به این جریان پرداختهاند، دورۀ بازگشت ادبی میباشد.
پژوهش حاضر، با استفاده از مکتب آمریکایی با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت زاویۀ نگاه شعر فارسی دورۀ بازگشت و شعر عربی عصر عباسی و بررسی مضامین مشترک در باب ویژگیهای کوفیان در شعر شاعران این دو دوره، صورت گرفته است.
شاعران دو دوره، به ویژگیهایی همچون دنیاطلبی، بیوفایی، کینه توزی، فریبکاری و نفاق کوفیان اشاره داشتهاند. نکتۀ دیگر اینکه شاعران عرب، عموماً با زبان تند و صریح دربارۀ کوفیان سخن گفته اند در حالیکه فارسیزبانان دورۀ بازگشت، بیشتر از زبان تعریض و کنایه بهره بردهاند. از دیگر تفاوت ها اینکه دقتنظر شاعران عرب، در استفاده از کلمات و تعابیر بهکار رفته در شعر، بیش از فارسیزبانان بوده است.
کلیدواژههای مقاله :واقعۀ کربلا؛ کوفیان؛ دورۀ بازگشت ادبی؛ عصر عباسی؛ ادبیات تطبیقی