20 مهر

۲۰ مهر
روز بزرگداشت حافظ
شرح مناسبت:

خواجه شمس الدّین محمّد حافظ شیرازی متخلّص به حافظ، لسان الغیب. نه تنها یکی از شاعران بزرگ پارسی گوی قرن هشتم در ایران بلکه از جمله شخصیت های برجسته و کم نظیر جهانی است. تاریخ تولّد او به درستی معلوم نیست.
به گفته ی تذکره نویسان، نیاکان وی از کوهپایه اصفهان بوده اند و در زمان حکومت اتابکان سلغری از آنجا به شیراز رفته اند و در شهر شیراز متوطن شده اند.
پدر حافظ در دوره خردسالی وی دیده از جهان بربست و پس از مرگ او خانواده اش از هم پاشید و هریک از فرزندان او به گونه از خانواده جدا شدند امّا حافظ که کوچک ترین فرزند خانواده بود با مادر خود در شیراز ماند و زندگی آن دو در تنگدستی می گذشت به همین خاطر بود که وقتی حافظ به سنّ تمیز رسید در نانوایی به شغل خمیرگیری مشغول شد امّا به جهت علاقه ای که به تحصیل پیدا کرده بود ساعاتی را در بین کار به آموختن اختصاص داد و کم کم تمام وقت او به علم آموزی تعلّق پیدا کرد.
خود در اشعارش به قرائت های چهارده گانه تصریح می کند و تذکره نویسان تصریح کرده اند که تخلّص وی به حافظ نیز از همین اشتغال به قرآن ناشی شده است.
حافظ در زمان حیات خود شهرت یافت. کلیات دیوان او را که مشتمل بر پنج قصیده و غزل ها و مثنوی کوتاهی معروف به آهوی وحشی و ساقی نامه و قطعه ها و رباعی هاست نخستین بار محمد گل اندام جمع آوری و تدوین کرد. بنابر تصریح گل اندام حافظ خود به جمع آوری غزل هایش رغبتی نشان نمی داد.
طبق صحیح ترین قول وفات خواجه حافظ در۷۹۲ه‍ .ق در شیراز اتفاق افتاد.

منبع: ر.ک: مرکز پژوهشهای صدا و سیما
آیات و روایات:
روز بزرگداشت حافظ
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:
إنّ مِنَ الشِّعرِ لَحِكَما.
برخى شعرها حكمت است.
الأمالي للصدوق: ۷۱۸/ ۹۸۷
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله چون درباره شعر از ايشان پرسش شد فرمود:
إنّ المُؤمِنَ مُجاهِدٌ بِسَيفِهِ و لِسانِهِ، و الذي نَفسي بيدِهِ لَكأنّما يَنضِحُونَهم بِالنَّبلِ.
همانا مؤمن با شمشير و زبان خود جهاد مى كند؛ سوگند به آن كه جانم در دست اوست، شاعران [مؤمن ] با شعر خود گويى به دشمن تير مى اندازند.
مجمع البيان: ۷/ ۳۲۶.
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام:
مَن قالَ فِينا بَيتَ شِعرٍ بَنَى اللّهُ تعالى لَهُ بَيتا في الجَنَّةِ.
امام صادق عليه السلام: هركه درباره ما يك بيت شعر بگويد، خداوند متعال در بهشت يك خانه برايش بسازد.
عيون أخبار الرِّضا: ۱/ ۷/ ۱
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:
أصدَقُ كَلِمَةٍ قالَها شاعِرٌ كَلِمَةُ لَبِيدٍ: ألا كُلُّ شَي ءٍ ما خَلا اللّهَ باطلُ.
درست ترين جمله اى كه يك شاعر گفته، اين سخن لبيد است: هلا! هر چه غير از خدا باطل است
صحيح مسلم: ۲۲۵۶.