مرور نظام‌مند خشم و مدیریت خشم در متون دینی اسلام

نشریه : پژوهش‌نامه روانشناسی اسلامی

نویسنده : پديدآورنده : امیر محمد شهسوارانی
پديدآورنده : مریم حکیمی کلخوران
پديدآورنده : مرسده عصمت نیا
پديدآورنده : سعیده جعفری
پديدآورنده : کلثوم ستاری

چکیده :

خشم یکی از هیجانات کاملاً معمولی و اغلب سالم در روان‌شناسی است. پیامدهای خشم از دیرباز در ادبیات و متون فلسفی، دینی و علمی بیان شده‌اند. هدف نوشتار حاضر بررسی خشم از دید اسلام برای تولید ابزارها و روش‌های سنجش و مدیریت اسلامی آن بود.
در مرور سیستماتیک حاضر، کلید واژه‌های «خشم، خشم در دین، خشم در اسلام، مدیریت خشم دینی، مدیریت خشم در اسلام، مدیریت خشم اسلامی» در موتورهای جست‌و‌جوی
PubMed، ScienceDirect، Google Scholar،Google Patent، MagIran، SID، Proquest، Ebsco، Springer، IEEE، Kolwer، IranDoc، بررسی شده و بر اساس ارتباط با پژوهش، دانشگاهی‌‌بودن منابع (در صورت امکان)، انتشار از سال ۱۹۹۰ میلادی به بعد، منابع مطلوب انتخاب شدند. موضوعات برای بررسی در نوشتار را پنج متخصص حوزه خشم به شیوه دلفی ارزیابی کردند و متن نهایی به دست آمد.
پس از بررسی منابع، این یافته‌ها حاصل شد: تعاریف خشم در اسلام؛ ابعاد و خصوصیات و عوارض خشم از دیدگاه اسلام؛ طبقه‌بندی اسلام از خشم؛ ریشه‌های خشم از دیدگاه اسلام؛ چیستی و چرایی مدیریت خشم از دیدگاه اسلام؛ سه روش برتر مدیریت خشم در اسلام.
به نظر می‌رسد در سطح نظری رویکرد اسلامی به شناسایی، تحلیل، و مدیریت و کنترل خشم در سطح فردی و اجتماعی کامل و کاربردی است. پیشنهاد می‌شود روش‌های مدیریت خشم دینی در کارآزمایی‌های تجربی، بررسی مقایسه‌ای شود تا ضریب اثر آنها مشخص گردد.