آموزه‌اي ديني).

2 ـ 6 . فرهنگ‌سازي مقابله با برچسب‌زني

امام صادق عليه السلام، در حديثي از پيامبر خدا صلي الله عليه و آله نقل کرده که فرموده:
کسي که آبروي برادر مسلمان خود را حفظ کند، يقيناً بهشت براي او واجب مي‌شود.^۱.
دفاع از خدشه واردشدن به آبروي افراد و ترغيب افراد جامعه به اين کار ـ که از حديث، قابل استفاده است ـ در واقع، نوعي فرهنگ‌سازي براي مقابله با برچسب‌هايي است که بر افراد جامعه زده مي‌شود.

1 ـ 2 ـ 6 .تقويت برچسب‌‌خورده

يکي از راه‌کارهاي کنترلي، تقويت شخص برچسب‌خورده است. در حديثي که پيش‌تر آورده شد، امام عليه السلام درباره لقب‌هايي مانند رافضي مطالبي فرموده بودند، اين مسأله، يعني تقويت برچسب خورده، ديده مي‌شود. در آخر آن حديث، امام عليه السلام رو به سوال‌کننده مي‌کند و مي‌فرمايد: اي ابا محمد، آيا از سخنان من، خوشحال شدي؟ او هم مي‌گويد: آري. باز هم بفرماييد.
همچنين در اين حديث، توجه دادن برچسب‌خورده به امتيازات فردي يا گروهي‌اي که دارد، ابزار مناسبي براي جلوگيري از درهم شکستن شخصيت او و وارد شدن ديگر فشارهاي رواني ناشي از برچسب است. در روايت ديگري، امام صادق عليه السلام مي‌فرمايد:
هر که تو را خوار مي‌کند (و شخصيت تو را مي‌کوبد)، خود را از برخورد با او، حفظ کن.^۲

1 ـ 2 ـ 6 . توبه

توبه، يکي از راه‌کارهاي کنترلي است که در منابع حديثي ما بدان اشاره شده است. در حديثي از امام باقر عليه السلام آمده است:
توبه‌کننده از گناه همانند کسي است که گناهي انجام نداده است^۳.^۴
همان‌گونه که در حديث اين بيان شده، کسي که توبه مي‌کند، از کجروي‌اي که مرتکب شده، برکنار است، و امام عليه السلام مي‌فرمايد که فرد توبه‌کننده،‌ پاک شود. همچنين، اين حديث، مي‌تواند هم ناظر به آثار رواني توبه (جلوگيري از شکل گرفتن هويت کجروانه) و هم آثار اجتماعي آن (بازگرداندن منزلت اجتماعي برچسب خورده) باشد.
توضيح آثار رواني : اين که فرد توبه مي‌کند و از گناه پاک شده است. از نظر رواني در فرد اثري ايجاد مي‌کند که باعث مي‌شود او هويت کجروانه‌اي براي خويش نسازد، چون او با توبه ديگر کجروي مرتکب نشده است.
توضيح آثار اجتماعي : اين که جامعه نيز با اين پيش‌فرض که ديگر او کجروي‌اي انجام نداده است، با او برخورد مناسب با شخصيت‌اش انجام مي‌دهد و منزلت اجتماعي از دست رفته او را به او باز مي‌گرداند.