3 ـ 2 ـ 6 . توجه به ظرفيت رواني افراد کجرو در ارزيابي رفتارهاشان

يکي از مباحث مطرح شده در برچسب‌زدن به ديگران، توجه داشتن به ظرفيت‌هاي افراد است. در حديثي از امام صادق عليه السلام، که در صفحات گذشته نيز ذيل بحث نقش ظرفيت‌ها در ارزيابي رفتار ^۱ گذشت، به اين مطلب اشاره شده است. ^۲ اگر مردم بدانند که خداوند ـ تبارک و تعالي ـ ، اين مخلوقات را چگونه آفريده، هيچ‌کس،‌ديگري را سرزنش نمي‌کند. ^۳ در اين حديث توجه به تفاوت ظرفيت‌هاي افراد شده است که اشاره دارد، در صورتي که افراد جامعه به اين تفاوت‌ها توجه داشته باشند، ديگر به سرزنش هم نمي‌پردازند. علاوه بر آنچه در اين حديث بدان اشاره شده است که اگر مردم مي‌دانستند که با هم تفاوت دارند، همديگر را سرزنش نمي‌کردند. اين نکته هم در حديثي از امام صادق عليه السلام آمده است که مردم، بايد دست او را هم بگيرند. امام عليه السلام مي‌فرمايد:
ايمان، ده پله دارد و پله‌هاي آن، يکي يکي طي مي‌شود. کسي که در پله دوم است، نبايد به کسي که در پله اول است، بگويد: تو چيزي نيستي، تا برسد به پله دهم. پس تو حق نداري آن کسي را که در پله پايين‌تر از توست، بيندازي؛ چرا که بالاتر از تو، تو را خواهد انداخت. هر گاه ديدي کسي پايين‌تر از توست، با مدارا، او را بالا ببر و بر او چيزي که توانش را ندارد، تحميل نکن، که او را مي‌شکني، و هر کسي که مؤمني را بشکند، بايد که ترميم‌اش نمايد.
در صورتي که به ظرفيت‌هاي افراد در فهم ارزش‌ها و پاي‌بند ماندن به هنجارها توجه شود، که اين مطلب در احاديث پيش‌گفته بيان شده است، مي‌توان ميان آن با فرايند تغيير مسير ـ که در نظريه برچسب آمده است ـ ، پيوند برقرار کرد.
به عبارت ديگر، ايمان يعني باور قلبي به عقايد ماورايي و طبيعي که اين باور هر چه مستحکم‌تر باشد، پاي‌بند به هنجارهاي ديني بيشتر و مستحکم‌تر است. اين حديث به اين نکته اشاره دارد که فهم‌هاي افراد مختلف است و با توجه به اين مسأله ميزان پاي‌بندي افراد جامعه نيز مختلف است و افراد جامعه نبايد همديگر را در ميزان پاي‌بندي سرزنش کنند.

4 ـ 2 ـ. 6 . نفي مجازات‌گرايي