تبیین نظام روی‌آوری و بازداری رفتاری بر اساس تعامل ترس و امید در منابع اسلامی

نشریه : پژوهش‌نامه روانشناسی اسلامی

نویسنده : پديدآورنده : مهدی عباسی

چکیده :

هدف پژوهش پیشِ رو، استخراج و عرضه مدلی مفهومی بر اساس منابع اسلامی است که نظام تعاملی روی‌آوری و بازداری رفتاری را بر اساس چگونگی ارتباط دو حالت ترس و امید تبیین می‌کند. برای این هدف، با توصیف و تحلیل گزاره‌های دینی در منابع اسلامی به عنوان روشی کیفی، به مفهوم‌شناسی، شناسایی کارکردها، چگونگی ارتباط و تعامل دو حالت امید و ترس پرداخته‌ایم. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد بر اساس آموزه‌های اسلامی، «امید» و «ترس» دو انگیزه درونی هستند که در نظام ایمان، جهت و شدت یکدیگر را تنظیم می‌کنند. بنابراین، این گروه از آموزه‌های اسلامی که به آنها استناد شده برای ترسیم مدلی مفهومی در تبیین نظام تعادل ترس و امید کفایت می کند. بر اساس این مدل، ترس می‌تواند بسان ترموستات، امید کاذب و سازوکارهای خودفریبی مرتبط با آن را مهار کند و امیدواری نیز ترس مفرط و مرضی را کاهش می‌دهد و آن را به سطح کارآمد و سالم می‌رساند.