مبانی فتاوای تکفیری ‌سلفیه؛ ارزیابی و نقد

نشریه : پژوهش نامه قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : مجید معارف
پديدآورنده : عبد الهادی فقهی زاده
پديدآورنده : سید سعید عزیزنژاد

چکیده :

سلفیه تکفیری با تکیه بر مبانی استنباطی خود ، یعنی بدعت شماری هر آنچه سلف ترک کرده ­اند و نیز پرهیز افراطی از تأویل آیات قرآن ، به نتایجی دست یافته ­اند که به نوعی آنان را به صدور فتاوای تکفیری خاصی سوق داده است . ابن تیمیه در برخی از کتاب های خود، انجام ندادن یک کار از سوی سلف را به معنای بدعت و حرمت آن کار محسوب ­کرده و تخطی از این حریم را بدعت نامیده است. مثلا در مورد حکم شرعی برگزاری مراسم مولودی خوانی در ولادت پیامبر اکرم (ص) ، معتقد است که این مراسم از جمله کارهایی است که سلف وپیشینیان انجام نداده‌اند با آنکه مقتضی آن وجود داشته و مانعی نیز بر انجام آن نبوده است واگر این کار خیر محض یا راجح بود، سلف از ما به انجام آن سزاوارتر بودند؛ زیرا آنان بیشتر از ما به رسول خدا­(ص) محبّت داشتند و از ما بیشتر به پیامبر­(ص) احترام می­گذاشتند و بر کارهای خیر حریص‌تر بودند. او فقهای مذاهب اسلامی را جاهل ­­نامید و قرار دادن موسمی جدا از موسم‌های شرعی ، همچون برخی از شب‌های ماه ربیع الاول (شب مولد رسول الله) ، برخی از شب‌های ماه رجب(مبعث) و مانند این ها را بدعت‌ دانست زیرا سلف آنها را مستحب ندانسته است. در دوران معاصر نیز برخی از علمی وهابی به تبعیت از ابن­تیمیه ، برپایی مراسم برای ولادت پیامبر­(ص) و غیر او را غیر مجاز برشمرد. و بر این باوراند که این عمل از جمله بدعت‌هایی است که در دین حادث شده است؛ زیرا رسول‌خدا­(ص) وخلفای راشدین وغیر آنان از صحابه و تابعین ، این عمل را انجام نداده‌اند. مبانی متخذ از قرآن کریم و سنت قطعی معصومان(ع) نشان دهنده این حقیقت است که بسیاری از ادعاهای سلفیه در این زمینه، اصل و ریشه ­ای در دین ندارد و از این رو نمی­ توان به آنها اعتقاد یافت.