مفهوم حقوق شهروندى در نهج البلاغه
سال
نوزدهم / شماره پیاپی
153 /
صفحه
71-86
چکیده :
در پژوهش حاضر درصدديم «مفهوم و حقوق شهروندى» را از ديدگاه امام على عليه السلام در دو بُعد علمى و كاربردى بررسى كنيم. به اين منظور چيستى مفهوم و حقوق شهروندى در نهج البلاغه با تأكيد بر هفت محور بررسى مى گردد: بستر شهروندى (فضاى شكل گيرى ايده شهروندى)، مبانى شهروندى (مبناى نگرش به شهروندى و حقوق و تعهدات مربوط)، محتواى شهروندى (نسبت ميان تعهدات و مزايا، با حقوق و تكاليف)، عمق شهروندى (حدود اهميت و دخالت شهروندى در حوزه خصوصى و عمومى)، نوع شهروندى (نوع نگرش به مشاركت شهروندان در عرصه سياسى)، گستره شهروندى (چگونگى باز يا بسته بودن برخوردارى از حقوق شهروندى در يك جامعه و قلمرو آن) و غايت شهروندى (كه به غايت نظام سياسى و جامعه بستگى دارد).
در نهايت اين دريافت حاصل مى شود كه برخلاف دوگونه شهروندى در نظام هاى دموكراتيك و اقتدارگرا كه به ترتيب عمدتا مبتنى بر حق محورى و تكليف محورى است، در نهج البلاغه، اميرمؤمنان عليه السلام به شهروندى مبتنى بر محوريت حق و تكليف به صورت متقابل معتقد است.
کلیدواژههای مقاله :حقوق شهروندى، حق و تكليف، انديشه سياسى اسلام، امام على عليه السلام و حقوق و تكاليف شهروندان