نقد سندي احاديث در الميزان در بوتة آزمايش

دكتر سيد علي ‌اكبر ربيع‌ نتاج ^۱

چكيده

مفسر الميزان از جمله مفسراني است كه به رغم سبك غير نقلي‌اش در تفسير به روايات توجهي ويژه دارد. از اين رو، بخش مجزايي را به گزارش روايات، ذيل هر مجموعه از آيات اختصاص داده است.
با توجه به جايگاه مهم احاديث در تفسير قرآن و توجه علامه به اين موضوع و اهميت نقد احاديث، اين مقاله، ضمن بيان ديدگاه علامه در مورد روايات تفسيري، به بررسي روش علامه در ذكر اسناد و شيوه‌هاي نقد سند احاديث مي‌پردازد.
با توجه به اهميت علم رجال در نقد احاديث، بارها مشاهده گرديد که علامه، بدون بررسي سندي، حديث را ضعيف و يا صحيح تلقي کرد، اين پژوهش با بررسي سندي اين دسته از روايات، ادعاي ايشان را مورد سنجش و ارزيابي قرار مي‌دهد.

كليد واژه‌ها: علامه طباطبايي، حديث، سند، نقد، علم رجال.

درآمد

امروزه محمدحسين طباطبايي به عنوان يكي از بزرگ‌ترين و عالم‌ترين مفسران قرآن است كه با گذشت سال‌ها از نگارش تفسير گران‌‌قدرش، اين مجموعة عظيم هنوز مورد توجه مسلمانان است.
اين كتاب به دليل تعدد جلدها، گستردگي موضوعات، سبكي كه در تفسير برگزيده و نقادي احاديث در نوع خود به لحاظ فلسفي، كلامي، حديثي بي‌نظير است. ^۲
استاد مطهري در مورد اين تفسير مي‌نويسد:
كتاب تفسير الميزان ايشان يكي از بهترين تفاسيري است كه براي قرآن نوشته شده است. من مي‌توانم ادّعا كنم بهترين تفسيري است كه در جهان شيعه و سنّي از صدر اسلام تا به امروز به رشته تحرير درآمد. ^۳