] ظظ يعنى [فرمود : از ايشان آنچه آشكار و ميسّر است ، بگير ؛ و «عفو» يعنى حدّ وسط . ^۱

۱۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا مؤمن ، به ادب خداوند عز و جل رفتار مى كند ؛ هر گاه خدا به ]زندگىِ [او گشايش بدهد ، او گشاده دستى مى كند ، و هر گاه بر او تنگ بگيرد ، او نيز دست نگه مى دارد. ^۲

۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا مؤمن ، ادب نيكويى را از خداوندِ پاك و بلندمرتبه گرفته است . هر گاه خدا به ] زندگىِ] او گشايش دهد ، خود را در گشايش قرار مى دهد ، و هر گاه بر او تنگ گيرد ، او نيز [ بر خود] تنگ مى گيرد. ^۳

۲۱.امام على عليه السلام :در حالى كه در واقع از كمترين مال برخوردار هستيد ، در ظاهرْ بهترين حال را از خود نشان دهيد ^۴ ، كه خداوند متعال ، بندگان با ايمانش را [ اين گونه ]نيكو ادب كرده است ، و آن بزرگ گوينده ، فرموده است : «شخص بى خبر ، آنان را از شدّت خويشتندارى ، توانگر مى پندارد . ايشان را از سيمايشان مى شناسى ، با اصرار [چيزى ]از مردم نمى خواهند»^۵ . ^۶

22.المناقب ـ به نقل از اَنَس ـ :كنيزى ، با تقديم يك دسته گل ، حسن بن على عليه السلامبه تحيّت گفت . امام به او فرمود : «به خاطر خدا تو آزادى» .
[ انس گويد:] علت اين كار او را جويا شدم ، فرمود : «خداى متعال ، اين گونه ما را ادب آموخته است ؛ چرا كه فرموده : «هر گاه به شما تحيّتى گفته

بس كه حُسنِ مدارا پيشه كند . و در كمال ادبش ، همين بس كه آنچه را از آن گريزى نيست ، ترك نگويد. ^۱

ر . ك : ص 27 (برترين ادب ها) .

1 / 2

تبلور ارزش هاى دينى

۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :من ادب آموخته خدا هستم و على ، ادب آموخته من است . پروردگارم مرا به سخاوت و نيكى كردن فرمان داد و از بخل و سختگيرى بازَم داشت . در نزد خداوند عز و جل چيزى منفورتر از بخل و بدخويى نيست . بدخويى ، عمل را تباه مى كند ، آن سان كه سركه عسل را. ^۲

۱۷.امام صادق عليه السلام :خداوند عز و جل پيامبرش را بر محبّت خود پرورش داد و فرمود : «و به راستى كه تو داراى خويى بزرگ هستى»^۳ . آن گاه [ ، در كار دين و تشريع احكام ، ]به او اختيار داد و فرمود : «و آنچه را پيامبر به شما داد ، آن را بگيريد و از آنچه شما را بازداشت ، بازايستيد»^۴ و باز فرمود : «هر كه از پيامبر اطاعت كند ، هر آينه از خدا اطاعت كرده است»^۵ ظ . ^۶

۱۸.امام صادق عليه السلام :خداوند ، رسول خود را تربيت كرد و فرمود : اى محمّد «عفو را بگير و به كار پسنديده فرمان ده ، و از نادانان رخ برتاب»^۷ ،