39
فرهنگ نامه ادب

ديگر آن كه در امور كارگزارانت دقت كن .. . و آنان را از ميان افراد كاركشته و باحيا ، از افراد وابسته به خانواده هاى شايسته و باسابقه و پيشتاز در اسلام ، برگزين ؛ زيرا اين گونه افراد ، اخلاقى بزرگوارانه تر دارند و آبرودارترند و طمع ورزى هايشان كمتر است ، و عاقبت بين تر از ديگران اند. ۱

3 / 2

تربيت

۸۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ پدرى ، ميراثى برتر از ادب به فرزندش نداده است. ۲

۹۰.امام على عليه السلام ـ درباره آيه شريف«خود و خانواده تان را از آتش نگهداريد»۳ـ :ـ درباره آيه شريف«خود و خانواده تان را از آتش نگهداريد»۴ـامام على عليه السلام : آنان را تعليم و تربيت دهيد. ۵

۹۱.امام حسين عليه السلام :ما و تن دادن به پستى؟! خدا و رسول او و مؤمنان و دامن هاى پاك و دل هاى غيرتمند و طبع هاى بلند و پر غرور ]كه ما را پرورش داده اند] ، هرگز راضى نمى شوند كه ما فرمانبرى از فرومايگان را بر مرگ شرافتمندانه برگزينيم. ۶

۹۲.تحف العقول ـ به نقل از سفيان ثورى ـ :خدمت حضرت صادق عليه السلامرسيدم و به ايشان گفتم : مرا پندى دهيد ... .
حضرت فرمود : « ... اى سفيان! پدرم عليه السلام مرا به سه نكته ادب آموخت و از سه چيز نهى ام فرمود . آن سه نكته ادبى كه به من آموخت ، اين بود

1.. نهج البلاغة: نامه ۵۳ ، تحف العقول: ص ۱۳۲ ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۲۴۷ ح ۱ .

2.. كنز العمّال : ج ۱۶ ص ۴۶۰ ح ۴۵۴۳۵ ؛ تفسير التبيان : ج ۴ ص ۵۴۶ .

3.. تحريم : آيه ۶ .

4.. زاد المسير ، ابن الجوزى : ج ۸ ص ۵۴ ، تفسير الطبرى : ج ۱۴ الجزء ۲۸ ص ۱۶۵ .

5.. تحف العقول: ص ۲۴۱ ، مثير الأحزان: ص ۵۵ ، الاحتجاج: ج ۲ ص ۹۹ ح ۱۶۷ .


فرهنگ نامه ادب
38

] گاه [بهترينِ مردمان در اين امر ، (خلافت يا اسلام) آن كسى است كه پيش از وارد شدن به آن ، بيش از همه آن را ناخوش داشته است . و از جمله بدترينِ مردمان ، انسان هاى دو روى اند. ۱

۸۵.امام صادق عليه السلام :مردم ، معدن هايى همچون معدن هاى طلا و نقره هستند ؛ پس ، هر كه را در زمان جاهليت اصالتى بوده ، در اسلام نيز او را اصالتى است ۲

۸۶.امام على عليه السلام :نيكويىِ اخلاق ، نشانگر بزرگوارىِ تبار است. ۳

۸۷.امام على عليه السلام :هر گاه ريشه و تبار آدمى ارجمند باشد ، در بودن و نبودنش ارجمند است. ۴

۸۸.امام على عليه السلام ـ در سفارش نامه اش به مالك اشتر ـ :ديگر آن كه به افراد با مروّت و با اصالت ، و افراد وابسته به خانواده هاى شايسته و خوش سابقه ، و نيز اهل شهامت و شجاعت ، و سخاوت و گشاده دستى بچسب ؛ زيرا كه اينان كانون بزرگوارى ، و شعبه هايى از نيكى اند... .

1.. صحيح مسلم : ج ۴ ص ۱۹۵۸ ح ۱۹۹ ، صحيح البخارى : ج ۳ ص ۱۲۸۸ ح ۳۳۰۴ .

2.. در پاورقى الكافى ، ذيل اين حديث ، ضمن آوردن حديث قبلى ، دو وجه براى آن احتمال مى دهد : اوّل اين كه مراد ، آن است كه مردم به لحاظ توانايى ها و قابليّت ها و اخلاق و خرد ، متفاوت اند ، چنان كه معدن ها اين گونه اند ؛ يعنى بعضى از معدن ها طلايند ، بعضى نقره و .. . بنا بر اين، كسانى كه در زمان جاهليت ، نيك و خوش رفتار و با اخلاق و خردمند و فهيم بوده اند ، در زمان اسلام نيز حق را مى پذيرند و به اخلاق والا متّصف مى شوند و با شناخت اعمال زشت و ناپسند ، از آنها اجتناب مى كنند . احتمال دوم ، اين است كه مردم به لحاظ شرافتِ حسب و نسب ، متفاوت اند . بنا بر اين ، كسانى كه در جاهليت از خاندانى شريف و والا بوده اند، در اسلام نيز ، با تبعيت از دين و پذيرش حق و متّصف شدن به مكارم اخلاق ، شرافت مى يابند و شرافت خانوادگى شان را حفظ مى كنند . الكافى : ج ۸ ص ۱۷۷ ح ۱۹۷ ، مشكاة الأنوار : ص ۴۵۵ ح ۱۵۲۲ .

3.. غرر الحكم: ح ۴۸۵۵ ، عيون الحكم والمواعظ: ص ۲۲۸ ح ۴۳۹۷.

4.. غرر الحكم: ح ۴۱۶۳ ، عيون الحكم والمواعظ: ص ۱۳۱ ح ۲۹۵۸ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه ادب
    سایر پدیدآورندگان :
    شيخي، حميدرضا؛ مسعودي، عبدالهادي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 30549
صفحه از 83
پرینت  ارسال به