75
فرهنگ نامه ادب

۲۴۷.امام على عليه السلام :هنگام خشم ، ادب نبايد كرد (يا تأديب اثر ندارد) ۱ . ۲

7 / 4

خشونت و درشتى كردن

۲۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن ، نرم خو ، مهربان و باگذشت است و داراى خوى نيك است ؛ و كافر ، درشت خوى و خشن است و بدخوى و متكبّر. ۳

۲۴۹.الكافى ـ به نقل از يونس بن رباط ـ :از امام صادق عليه السلامشنيدم : «پيامبر خدا فرمود : «رحمت خدا بر آن كس كه فرزندش را بر نيكى و فرمانبرى اش ]از والدين [يارى برساند».
گفتم : چگونه او را بر نيكى كردن و فرمان بردارى اش يارى مى رسانَد؟
فرمود : «كار اندك او را بپذيرد و از كارى كه برايش دشوار است ، چشم بپوشد و بيش از توانش از او تكليف نخواهد ، و با او خشونت نورزد ؛ زيرا ميان او و درآمدن فرزندش به مرزى از مرزهاى كفر ، جز اين نيست كه آن فرزند ، وارد نافرمانى از والدين و يا قطع رَحِم شود ۴ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سپس فرمود : بهشت ، پاك و خوش است . خداوند ، آن را پاك و خوش قرار داده و بوى آن را خوش گردانيده است و از

1.. شارح غُرر الحكم ، اين جمله را به گونه ديگرى ترجمه و شرح كرده است : «نيست ادبى با خشمى» ؛ يعنى كسى كه خواهد با ادب باشد ، بايد خشم را فرو خورد و هر كس خشم بر او غلبه كند ، رعايتِ آداب نمى تواند بكند و نمى شود كه سبُكى و بى ادبى نكند .

2.. غرر الحكم : ح ۱۰۵۲۹ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۵۳۱ ح ۹۶۵۴.

3.. الأمالى ، طوسى : ص ۳۶۶ ح ۷۷۷ ، بحار الأنوار: ج ۷۱ ص ۳۹۱ ح ۵۳.

4.. مقصود ، اين است كه اگر پدر ، با فرزندش به درستى رفتار نكند و برخلاف توصيه هايى كه در اين حديث شده است با او رفتار نمايد ، ممكن است فرزند به مسير نافرمانى از پدر و قطع ارتباط با آنان كشانده شود كه اين خود ، نوعى كفر يا ناسپاسى است .


فرهنگ نامه ادب
74

] از والدين [بكشاند. ۱

ر . ك : دوستى در قرآن و حديث : ص 77 (آداب دوستى / زياده روى در دوستى) .

7 / 2

بسيار سرزنش كردن

۲۴۲.امام على عليه السلام :بسيار سرزنش مكن كه كينه مى آورد و به دشمنى و نفرت مى انجامد . كسى را سرزنش كن كه اميد دارى سرزنش تو در او كارگر بيفتد. ۲

۲۴۳.امام على عليه السلام :بسيار سرزنش مكن كه اين كار ، كينه مى آورد و به نفرت و دشمنى انجامد. بسيار سرزنش كردن ، از سوء ادب است. ۳

۲۴۴.امام على عليه السلام :افراط در سرزنش ، آتش لجاجت را شعله ور مى سازد. ۴

۲۴۵.امام على عليه السلام :زنهار! پياپى سرزنش مكن ؛ زيرا كه اين كار به ]اصرارِ بر [گناه وا مى دارد و سرزنش را بى اثر مى سازد. ۵

7 / 3

خشم

۲۴۶.الكافى ـ به نقل از على بن اسباط از يكى از شيعيان ـ :پيامبر خدا از ادب كردن ( تنبيه ) در هنگام خشم ، نهى فرمود. ۶

1.. تاريخ اليعقوبى : ج ۲ ص ۳۲۰ ، الجوهرة فى نسب الإمام علىّ عليه السلام : ص ۵۲.

2.. تحف العقول: ص ۸۴ ، كنز الفوائد : ج ۱ ص ۹۳ ، غرر الحكم: ح ۱۰۴۱۲ .

3.. كنز الفوائد : ج ۱ ص ۹۳ ، تحف العقول: ص ۸۴ ، عيون الحكم والمواعظ: ص ۵۱۹ ح ۹۴۲۴ .

4.. تحف العقول : ص ۸۴ ، غرر الحكم: ح ۱۷۶۸ ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۲۱۲ ح ۱ .

5.. غرر الحكم : ح ۳۷۴۸ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۶۳ ح ۳۴۸۱.

6.. الكافى : ج ۷ ص ۲۶۰ ح ۳ ، تهذيب الأحكام : ج ۱۰ ص ۱۴۸ ح ۵۸۹ .

  • نام منبع :
    فرهنگ نامه ادب
    سایر پدیدآورندگان :
    شيخي، حميدرضا؛ مسعودي، عبدالهادي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 30560
صفحه از 83
پرینت  ارسال به