۵۰۱.حسين بن محمد، از مُعلّى بن محمد، از حسن بن على وشّاء، از احمد بن عائذ، از عمر بن اُذينه، از بُريد عِجلى روايت كرده است كه گفت: امام جعفر صادق عليه السلام را سؤال كردم از تفسير قول خداى عزّوجلّ:«وَكَذَ لِكَ جَعَلْنَـكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى النَّاسِ»۱، پس حضرت فرمود كه:«ماييم امّت و گروهى كه افضل امّت ها و اشرف ايشانيم. و ماييم گواهان خدا بر خلقش و حجت هاى او در زمينش». و ترجمه آيه بنابر اين، آن است كه: «و هم چنان كه شما را از راه يافتگان گردانيديم، گردانيديم شما را گروهى برگزيده و بزرگوار و ميانه و راست (كه اعوجاجى در اعتقاد و فعل و قول شما نيست. و اين، مرادف عصمت است). تا باشيد گواهان بر مردمان» (كه امت محمداند) .
بريد مى گويد كه: عرض كردم كه قول خداى عزّوجلّ كه مى فرمايد: «مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَ هِيمَ»۲ ، كه ترجمه آن اين است كه: «مانند واسع گردانيدن كيش پدر شما كه ابراهيم است» و تنگ گيرى نكردن در آن (يعنى در دين اسلام، تنگ گيرى نيست، چنانكه در ملت ابراهيم نيست. و يا در تقدير، آن است كه پيروى كنيد و لازم خود گردانيد ملت پدر خويش، ابراهيم را. مقصود خدا از مخاطبين كه به ايشان فرموده كه: پدر شما كيانند). حضرت فرمود كه: «ما را قصد فرموده بخصوص» (يعنى: نه جميع امت، به اعتبار آن كه آن حضرت پدر حضرت پيغمبر است و پيغمبر، پدر امت و پدر پدر، در حكم پدر است. يا به اعتبار تخصيص خطاب به عرب كه اكثر ايشان از ذريه اويند، و در آن تغليب باشد، چنانچه اكثر مفسرين گفته اند).
«هُوَ سَمَّـكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ»۳ ، يعنى: «خدا، ناميده شما را مسلمانان پيش از اين».
حضرت فرمود: «در كتاب هايى كه گذشته است». «وَ فِى هَـذَا» . و در اين قرآن (و اين آيه، در سوره حج است، و لفظ «عَلَيْكُمْ» در آن، بعد از «شَهِيدًا» واقع شده، وليكن در آنچه از نُسخ كافى كه به نظر رسيد، لفظ پيش است و اين اشتباه، از راوى يا ناسخ است. و بعضى گفته اند كه اين آيه نيست، بلكه اشاره به مضمون آيه است، و از اين جهت همه آيه را ذكر نفرموده، و به فهم مخاطب حواله نموده، و نظير اين در اين كتاب بسيار است). و ترجمه آن، بنابر نظم قرآن، اين است كه: «تا باشد رسول (كه محمد صلى الله عليه و آله است) گواه بر شما».
حضرت فرمود: «پس رسول خدا صلى الله عليه و آله گواه است بر ما (به آنچه به ما رسيده از جانب خداى عزّوجلّ، يا) به آنچه ما به امت رسانيديم از جانب آن جناب، به وساطت آن حضرت. و ماييم گواهان خدا بر مردمان به طاعت، و هر كه تكذيب كند (و ما را به دروغ نسبت دهد)، او را در روز قيامت تكذيب مى كنيم. پس هر كه ما را تصديق كند، او را در روز قيامت تصديق مى كنيم».
