839
تحفة الأولياء ج1

52. باب در بيان تفويض به سوى رسول خدا صلى الله عليه و آله و به سوى ائمّه عليهم السلام در امر دين ۱

۶۹۴.محمد بن يحيى، از احمد بن ابى زاهر، از على بن اسماعيل، از صفوان بن يحيى، از عاصم بن حُميد، از ابواسحاق نحوى روايت كرده است كه گفت: بر امام جعفر صادق عليه السلام داخل شدم، پس شنيدم از آن حضرت كه مى فرمود:«به درستى كه خداى عزّوجلّ پيغمبر خويش را ادب كرد، و آنچه را كه داعى بود به مَحامد از اعمال صالحه و اخلاق فاضله، به آن حضرت تعليم فرمود؛ در حالتى كه بر دوستى آن حضرت صلى الله عليه و آله قائم بود (يا آن حضرت بر دوستى آن جناب ـ تقدّس و تعالى ـ قرار و استقرار داشت). پس فرمود: «وَ إنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ»۲ ، يعنى: «و به درستى كه تو هر آينه بر خو و عادت بزرگى استقرار دارى» (كه كسى غير تو بر آن نيست). بعد از آن، به وى تفويض نمود، پس آن جناب ـ عزّوجلّ ـ فرمود: «وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»۳ (و آيه در باب اختلاف حديث مذكور شد) و نيز خداى عزّوجلّ فرموده: «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أطاعَ اللّهَ»۴ » بعد از آن، حضرت صادق عليه السلام فرمود: «و به درستى كه پيغمبر خدا صلى الله عليه و آله ، به على عليه السلام تفويض نمود، و او را امين داشت. پس شما را تسليم كرديد و قبول نموديد و مردم دانسته انكار كردند. پس به خدا سوگند كه شما را دوست مى داريم كه بگوييد، چون ما بگوييم، و اين كه ساكت شويد، چون ما ساكت شويم (و ممكن است كه معنى اين باشد كه: ما شما را دوست مى داريم، اگر چنين باشيد كه در سخن گفتن و نگفتن پيرو ما باشيد). و ما واسطه ايم در ما بين شما و خداى عزّوجلّ و خدا از براى هيچ كس خوبى را در مخالفت امر ما قرار نداده».
چند نفر از اصحاب ما روايت كرده اند، از احمد بن محمد، از ابن ابى نجران، از عاصم بن حُميد، از ابو اسحاق كه گفت: شنيدم از امام محمد باقر عليه السلام كه مى فرمود. بعد از آن مثل حديث سابق را ذكر كرده است.

1.تفويض در لغت، به معنى كار را به كسى وا گذاشتن است، و ظاهر عنوان اين است كه كلينى به تفويض قائل باشد، كه خدا امر دين را به پيغمبر و ائمّه عليهم السلام وا گذاشته باشد، كه به هر چه خواهند حكم كنند، و جُلّ علما از اين اِبا دارند. و آنچه گمان فقير است، اين است كه اگر مراد آنان كه به تفويض قائل نيستند، آن است كه نمى شود كه امر دين به رسول مفوّض باشد از جانب خدا، غلط است؛ زيرا كه چه فرق است در ميان آن كه خدا به رسول خويش در هر واقعه اى وحى فرمايد كه حكم اين واقعه، اين است، يا بر طريقه عموم و اجمال به او وحى كند كه آنچه بگويى در هر واقعه، همان حكم من است و در نزد من ممضى است، به واسطه كمال عقل و عصمتى كه داشت و مانع آن حضرت بود از جهل و حيف و ميل. و اگر مراد ايشان، اين است كه در خارج چنين نيست، نفى آن بالمرّه صورت ندارد؛ زيرا كه در خارج، خلاف اين است، و كسانى كه اثبات تفويض مى كنند، اگر مقصود ايشان اين است كه پيغمبر، از پيش خود حكم مى كرد به هر چه مى خواست، بدون اذن خدا، و اگر چه به اذن عام و اخبار به امضاى آن باشد، كفر است. و اگر مراد، تفويض با اذن كلّى باشد ـ چنان كه ظاهر اين است ـ در اثبات كليّه آن اشكال است، بلكه دور نيست كه نفى چنين تفويضى معلوم و محقّق باشد. و امّا ائمّه عليهم السلام در اين باب، با رسول فرقى دارند، از اين راه كه بعد از استقرار شريعت، تفويض صورت ندارد؛ زيرا كه مخالفت رسول، غلط است و موافقت با آن حضرت، تفويض نمى باشد. بلى، آنچه به رسول مفوّض بود كه در آن، آنچه مى خواست مى فرمود به ابقاى اختيار از براى ائمّه اطهار عليهم السلام نيز ثابت است. در اين باب، با رسول فرقى دارند، از اين راه كه بعد از استقرار شريعت، تفويض صورت ندارد؛ زيرا كه مخالفت رسول، غلط است و موافقت با آن حضرت، تفويض نمى باشد. بلى، آنچه به رسول مفوّض بود كه در آن، آنچه مى خواست مى فرمود، به ابقاى اختيار از براى ائمّه اطهار عليهم السلام نيز ثابت است. (مترجم)

2.قلم، ۴.

3.حشر، ۷.

4.نساء، ۸۰.


تحفة الأولياء ج1
838

52 ـ بَابُ التَّفْوِيضِ إِلى رَسُولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله وَ إِلَى الْأَئِمَّةِ عليهم السلام فِي أَمْرِ الدِّينِ

۶۹۴.مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي زَاهِرٍ ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ ، عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيى ، عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ النَّحْوِيِّ ، قَالَ :دَخَلْتُ عَلى أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ : «إِنَّ اللّهَ ـ عَزَّ وَ جَلَّ ـ أَدَّبَ نَبِيَّهُ عَلى مَحَبَّتِهِ ، فَقَالَ : «وَ إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ» ، ثُمَّ فَوَّضَ إِلَيْهِ ، فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ : «وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» ، وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ : «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللّهَ» » .
قَالَ : ثُمَّ قَالَ : «وَ إِنَّ نَبِيَّ اللّهِ فَوَّضَ إِلى عَلِيٍّ وَ ائْتَمَنَهُ ، فَسَلَّمْتُمْ وَ جَحَدَ النَّاسُ ؛ فَوَ اللّهِ لَنُحِبُّكُمْ أَنْ تَقُولُوا إِذَا قُلْنَا ، وَ أَنْ تَصْمُتُوا إِذَا صَمَتْنَا ، وَ نَحْنُ فِيمَا بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ؛ مَا جَعَلَ اللّهُ لِأَحَدٍ خَيْراً فِي خِـلَافِ أَمْرِنَا».
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ ، عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ ، عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ ، قَالَ : سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عليه السلام يَقُولُ ، ثُمَّ ذَكَرَ نَحْوَهُ .

  • نام منبع :
    تحفة الأولياء ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    تحقیق : مرادی، محمد
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388 ش
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 215463
صفحه از 908
پرینت  ارسال به