۶۹۹.محمد بن يحيى، از احمد بن محمد ، از محمد بن سنان، از اسحاق بن عمّار، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود كه:«خداى تبارك و تعالى، پيغمبر خود صلى الله عليه و آله را تأديب فرمود و چون او را به منتهاى آنچه مى خواست رسانيد، به او فرمود كه: «إنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ»۱ . پس دين خود را به او مفوّض فرمود و فرمود كه: «وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» . به درستى كه خداى عزّوجلّ در باب ميراث ، فرائض و سهامى چند را واجب گردانيد و از براى جد (كه پدر پدر، يا پدر مادر ميّت است)، چيزى را قسمت نفرمود.
به تحقيق كه رسول خدا صلى الله عليه و آله شش يكِ اصل مال را به او طعمه داد و خداى جلّ ذكره آن را از براى او اجازه فرمود. و اين است معنى قول خداى عزّوجلّ: «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أوْ أمْسِكْ بِغَيْرِ حِسابٍ»۲ ».
۷۰۰.حسين بن محمد، از مُعلّى بن محمد، از وشّاء، از حمّاد بن عثمان، از زراره، از امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده است كه آن حضرت فرمود كه:«رسول خدا صلى الله عليه و آله ، ديه چشم و ديه نفس و تن را وضع نمود، و قرار داد فرمود و شراب خرما و هر مست كننده اى را حرام گردانيد». كسى به آن حضرت عرض نمود كه: رسول خدا صلى الله عليه و آله وضع فرمود بى آن كه چيزى در باب آن آمده باشد (يعنى: از جانب خدا در قرآن يا غير آن خصوصا). حضرت فرمود: «آرى، تا خدا بداند آن كه را كه رسول را فرمان مى برد، از آن كه او را فرمان نمى برد» (يعنى: تا هر يك را جزاى عالم به حال ايشان بدهد، يا اين دو فرقه را تميز دهد و از هم جدا كند تا مردم بدانند و ايشان را از هم جدا كنند. و بنابر بعضى از نسخ كافى، معنى اين است كه: تا بداند كه كى رسول را اطاعت مى كند و كى او را معصيت مى نمايد).
۷۰۱.محمد بن يحيى، از محمد بن حسن روايت كرده است كه گفت: در نوادر محمد بن سنان يافتم كه روايت كرده بود از عبداللّه بن سنان كه گفت: امام جعفر صادق عليه السلام فرمود:«نه، به خدا سوگند كه خدا به سوى هيچ يك از خلق خود تفويض نفرمود، مگر به سوى رسول خدا صلى الله عليه و آله و به سوى ائمّه عليهم السلام . خداى عزّوجلّ فرموده است كه: «إنّا أنْزَلْنا إلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النّاسِ بِما أراكَ اللّهُ»۳ ، يعنى: به درستى كه ما فرو فرستاديم به سوى تو اين كتاب كامل را كه (قرآن است) به درستى و راستى تا حكم كنى در ميان مردمان به آنچه خدا آن را براى تو رأى گردانيده».
و حضرت فرمود كه: «اين آيه، در اوصياى پيغمبر صلى الله عليه و آله جارى است» (و بعضى از سنّيان، اين آيه را دليل بر اين گرفته كه پيغمبر صلى الله عليه و آله متعبّد بود به اجتهاد كردن به آن وضعى كه به آن استدلال كرده اند، و با وجود ضعف دلالت آيه بر مطلب ايشان، ظهورش از دلالت آن بر تفويض بيشتر است؛ چه معلّل كردن انزال قرآن به حكم كردن به قرار داد خويش، با هم نمى سازند. پس بايد كه اين حديث فى الحقيقه از معصوم نباشد، يا اگر از معصوم باشد، در آن خلاف ظاهرى را مرتكب شده باشد، به طريقه تأويل كه خود آن را مى داند . و معنى آيه بنابر ظاهر لفظ آن، اين است كه: تا حكم كنى به آنچه خدا آن را به تو نموده و وحى فرموده، يا به نمودن و اعلام خدا تو را كه چگونه حكم كنى در ميان مردمان) .
