۱۵۴۶.چند نفر از اصحاب ما روايت كرده اند ، از سهل بن زياد و حسين بن محمد ، از معلىّ بن محمد و هر دو از وشّاء ، از امام موسى كاظم عليه السلام كه گفت : شنيدم از آن حضرت كه مى فرمود :«ايمان يك درجه بالاتر است ازاسلام ، و تقوى و پرهيزكارى يك درجه از ايمان بالاتر است ، و يقين يك درجه از تقوى بالاتر است ، و چيزى كمتر از يقين در ميان مردمان تقسيم نشده» .

۱۵۴۷.محمد بن يحيى ، از احمد بن محمد بن عيسى ، از حسن بن محبوب ، از على بن رئاب ، از حمران بن اعين روايت كرده است كه گفت : شنيدم از امام محمد باقر عليه السلام كه مى فرمود :«به درستى كه خدا ايمان را بر اسلام افزونى داده به درجه بلندى ،چنانچه خانه كعبه را بر مسجدالحرام افزونى داده است» .

۱۵۴۸.چند نفر از اصحاب ما روايت كرده اند ، از احمد بن محمد بن خالد ، از پدرش ، از هارون بن جهم يا غير او ، از عمر بن ابان كلبى ، از عبدالحميد واسطى ، از ابوبصير كه گفت : امام جعفر صادق عليه السلام به من فرمود :«اى ابامحمد! اسلام پايه بالايى [است ]و از هر مرتبه اى پايه اى بالاتر است؟» عرض كردم : آرى! ابوبصير مى گويد : فرمود : «ايمان بالاتر است از اسلام و پايه اى است بالاتر؟» ابوبصير مى گويد : عرض كردم : آرى! فرمود : «تقوى و پرهيزگارى بالاتر است ازايمان و پايه اى است بالاتر؟» ابوبصير مى گويد : عرض كردم : آرى! فرمود : «يقين بالاتر از تقوى است و پايه اى است بالاتر؟» مى گويد : عرض كردم : آرى! فرمود : «پس آنچه به مردمان عطا شده از يقين كمتر است ^۱ ، و جز اين نيست كه شما به پست ترينِ اسلام چنگ در زده ايد؛ پس بپرهيزيد از آنكه ناگاه از دست شما رها شود» .

۱۵۴۹.على بن ابراهيم ، از محمد بن عيسى ، از يونس روايت كرده است كه سؤال كردم از ابوالحسن حضرت امام رضا عليه السلام از ايمان و اسلام . فرمود :«امام محمد باقر عليه السلام فرمود : جز اين نيست كه دين و آنچه مقبول مى شود اسلام است . و ايمان يك درجه بالاتر از آن است ، و تقوى يك درجه بالاتر از ايمان است ، و يقين يك درجه بالاتر از تقوى است . و هيچ چيز در ميان مردمان كمتر از يقين قسمت نشده است» . يونس مى گويد : عرض كردم : پس يقين به چه چيز است؟ فرمود : «توكّل كردن بر خدا ، و تسليم كردن و گردن نهادن از براى خدا ، و راضى شدن به قضاى خدا ، و وا گذاشتن امور به خدا» . عرض كردم كه : تفسير و بيان اين چيست؟ فرمود : «امام محمد باقر عليه السلام همچنين فرمود» .

۱۵۴۶.عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا ، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ ؛ وَ الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ ، عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِيعاً ، عَنِ الْوَشَّاءِ ، عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عليه السلام ، قَالَ : سَمِعْتُهُ يَقُولُ :«الْاءِيمَانُ فَوْقَ الْاءِسْلَامِ بِدَرَجَةٍ ، وَالتَّقْوى فَوْقَ الْاءِيمَانِ بِدَرَجَةٍ ، وَالْيَقِينُ فَوْقَ التَّقْوى بِدَرَجَةٍ ، وَمَا قُسِمَ فِي النَّاسِ شَيْءٌ أَقَلُّ مِنَ الْيَقِينِ» .

۱۵۴۷.مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِئَابٍ ، عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ ، قَالَ :
سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عليه السلام يَقُولُ :«إِنَّ اللّهَ فَضَّلَ الْاءِيمَانَ عَلَى الْاءِسْلَامِ بِدَرَجَةٍ ، كَمَا فَضَّلَ الْكَعْبَةَ عَلَى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ» .

۱۵۴۸.عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ ، عَنْ أَبِيهِ ، عَنْ هَارُونَ بْنِ الْجَهْمِ أَوْ غَيْرِهِ ، عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبَانٍ الْكَلْبِيِّ ، عَنْ عَبْدِ الْحَمِيدِ الْوَاسِطِيِّ ، عَنْ أَبِي بَصِيرٍ ، قَالَ :
قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللّهِ عليه السلام :«يَا أَبَا مُحَمَّدٍ ، الْاءِسْلَامُ دَرَجَةٌ» قُلْتُ : نَعَمْ ، قَالَ : «وَالْاءِيمَانُ عَلَى الْاءِسْلَامِ دَرَجَةٌ» قَالَ : قُلْتُ : نَعَمْ ، قَالَ : «وَ التَّقْوى عَلَى الْاءِيمَانِ دَرَجَةٌ» قَالَ : قُلْتُ : نَعَمْ ، قَالَ : «وَ الْيَقِينُ عَلَى التَّقْوى دَرَجَةٌ» قَالَ : قُلْتُ : نَعَمْ ، قَالَ : «فَمَا أُوتِيَ النَّاسُ أَقَلَّ مِنَ الْيَقِينِ ، وَإِنَّمَا تَمَسَّكْتُمْ بِأَدْنَى الْاءِسْلَامِ ؛ فَإِيَّاكُمْ أَنْ يَنْفَلِتَ مِنْ أَيْدِيكُمْ» .

۱۵۴۹.عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى ، عَنْ يُونُسَ ، قَالَ :
سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام عَنِ الْاءِيمَانِ وَالْاءِسْلَامِ .
فَقَالَ :«قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عليه السلام : إِنَّمَا هُوَ الْاءِسْلَامُ ، وَالْاءِيمَانُ فَوْقَهُ بِدَرَجَةٍ ، وَالتَّقْوى فَوْقَ الْاءِيمَانِ بِدَرَجَةٍ ، وَالْيَقِينُ فَوْقَ التَّقْوى بِدَرَجَةٍ ، وَلَمْ يُقْسَمْ بَيْنَ النَّاسِ شَيْءٌ أَقَلُّ مِنَ الْيَقِينِ».
قَالَ : قُلْتُ : فَأَيُّ شَيْءٍ الْيَقِينُ؟
قَالَ : «التَّوَكُّلُ عَلَى اللّهِ ، وَالتَّسْلِيمُ لِلّهِ ، وَالرِّضَا بِقَضَاءِ اللّهِ ، وَالتَّفْوِيضُ إِلَى اللّهِ» .
قُلْتُ : فَمَا تَفْسِيرُ ذلِكَ؟ قَالَ : «هكَذَا قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عليه السلام ».