۱۵۶۱.چند نفر از اصحاب ما روايت كرده اند ، از احمد بن محمد بن خالد ، از عثمان بن عيسى ، از عبداللّه بن مسكان ، از امام جعفر صادق عليه السلام كه فرمود :«خداى عز و جل رسولان خويش را به مكارم اخلاق تخصيص داده ،پس خويش را آزمايش كنيد . اگر آنها در شما باشد، خدا را ستايش نماييد و بدانيد كه آن به جهت خوبى است كه در شما بوده يا به شما رسيده ، و اگر آنها در شما نباشد، از خدا بخواهيد كه به شما عطا كند و در آنها به سوى او رغبت كنيد» . راوى مى گويد : حضرت بعد از آن ده چيز را ذكر فرمود و آنها : «يقين است و قناعت و صبر و شكر و حلم و خوش خلقى و سخاوت و غيرت (كه عبارت است از : درد تن و ناموس آورى به چيزى كه بد باشد) و شجاعت و مروّت»؛ يعنى مردانگى و جوانمردى .
و مى گويد : بعضى ازايشان پاره اى از اين خصلت هاى ده گانه را روايت كرده و راستگويى و اداى امانت را در آنها زياد نموده [اند] .

۱۵۶۲.از او ، از بكر بن صالح ، از جعفر بن محمد هاشمى ، از اسماعيل بن عبّاد روايت است و بكر مى گويد : خود را چنان گمان مى كنم كه آن را شنيدم ، از اسماعيل ، از عبداللّه بن بكير ، از امام جعفر صادق عليه السلام كه فرمود :«ما دوست مى داريم هر كس را كه عاقل و صاحب فهم و دانشمند و درست و بردبار و صاحب نرمى و مدارايى و به غايت صابر و راستگو و ـ تمام[جو]يا وفاجو باشد . به درستى كه خداى عز و جل پيغمبران را به مكارم اخلاق تخصيص داده؛ پس هر كه آنها در او باشد، خدا را بر آن حمد كند ، و هر كه آنها در او نباشد، بايد كه به سوى خداى عز و جل زارى نمايد و آنها را از او بخواهد» . راوى مى گويد : عرض كردم : فداى تو گردم! آنها چيست؟ فرمود : «آنها پارسايى است و قناعت و صبر و شكر و حلم و حيا و سخاوت و شجاعت و غيرت و نيك و راستى خبر و اداى امانت» .

۱۵۶۳.محمد بن يحيى ، از احمد بن محمد بن عيسى ، از حسن بن حسن بن محبوب ، از بعضى از اصحاب خويش ، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود :«خداى عز و جلدين اسلام را از براى شما پسنديده؛ پس مصاحبت با آن را نيكو كنيد به سخاوت و خوش خلقى» ^۱ .

۱۵۶۴.على بن ابراهيم ، از پدرش ، از نوفلى ، از سكونى ، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود :«اميرالمؤمنين ـ صلوات اللّه عليه ـ فرمود : ...» تا آخر آنچه در باب بعد از باب نسبت اسلام مذكور شد، با اختلافى در سند .

۱۵۶۱.عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ ، عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسى ، عَنْ عَبْدِ اللّهِ بْنِ مُسْكَانَ ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ :«إِنَّ اللّهَ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ خَصَّ رُسُلَهُ بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ ؛ فَامْتَحِنُوا أَنْفُسَكُمْ ، فَإِنْ كَانَتْ فِيكُمْ ، فَاحْمَدُوا اللّهَ ، وَاعْلَمُوا أَنَّ ذلِكَ مِنْ خَيْرٍ ؛ وَإِنْ لَا تَكُنْ فِيكُمْ ، فَاسْأَلُوا اللّهَ ، وَارْغَبُوا إلَيْهِ فِيها» .
قال : فَذَكَرَهَا عَشَرَةً : «الْيَقِينَ ، وَالْقَنَاعَةَ ، وَالصَّبْرَ ، وَالشُّكْرَ ، وَالْحِلْمَ ، وَحُسْنَ الْخُلُقِ ، وَالسَّخَاءَ ، وَالْغَيْرَةَ ، وَالشَّجَاعَةَ ، وَالْمُرُوءَةَ» .
قَالَ : وَرَوى بَعْضُهُمْ بَعْدَ هذِهِ الْخِصَالِ الْعَشَرَةِ وَزَادَ فِيهَا : «الصِّدْقَ ، وَأَدَاءَ الْأَمَانَةِ» .

۱۵۶۲.عَنْهُ ، عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْهَاشِمِيِّ ، عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عَبَّادٍ ـ قَالَ بَكْرٌ : وَأَظُنُّنِي قَدْ سَمِعْتُهُ مِنْ إِسْمَاعِيلَ ـ عَنْ عَبْدِ اللّهِ بْنِ بُكَيْرٍ ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ :«إِنَّا لَنُحِبُّ مَنْ كَانَ عَاقِلاً فَهِماً فَقِيهاً حَلِيماً مُدَارِياً صَبُوراً صَدُوقاً وَفِيّاً ؛ إِنَّ اللّهَ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ خَصَّ الْأَنْبِيَاءَ بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ ؛ فَمَنْ كَانَتْ فِيهِ ، فَلْيَحْمَدِ اللّهَ عَلى ذلِكَ ؛ وَمَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ ، فَلْيَتَضَرَّعْ إِلَى اللّهِ عَزَّ وَجَلَّ ، وَلْيَسْأَلْهُ إِيَّاهَا».
قَالَ : قُلْتُ : جُعِلْتُ فِدَاكَ ، وَمَا هُنَّ؟
قَالَ : «هُنَّ : الْوَرَعُ ، وَالْقَنَاعَةُ ، وَالصَّبْرُ ، وَالشُّكْرُ ، وَالْحِلْمُ ، وَالْحَيَاءُ ، وَالسَّخَاءُ ، وَالشَّجَاعَةُ ، وَالْغَيْرَةُ ، وَالْبِرُّ ، وَصِدْقُ الْحَدِيثِ ، وَأَدَاءُ الْأَمَانَةِ» .

۱۵۶۳.مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ ، عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ :«إِنَّ اللّهَ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ ارْتَضى لَكُمُ الْاءِسْلَامَ دِيناً ؛ فَأَحْسِنُوا صُحْبَتَهُ بِالسَّخَاءِ وَحُسْنِ الْخُلُقِ» .

۱۵۶۴.عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ ، عَنْ أَبِيهِ ، عَنِ النَّوْفَلِيِّ ، عَنِ السَّكُونِيِّ ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ :«قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ صَلَوَاتُ اللّهِ عَلَيْهِ : الْاءِيمَانُ أَرْبَعَةُ أَرْكَانٍ : الرِّضَا بِقَضَاءِ اللّهِ ، وَالتَّوَكُّلُ عَلَى اللّهِ ، وَتَفْوِيضُ الْأَمْرِ إِلَى اللّهِ ، وَالتَّسْلِيمُ لِأَمْرِ اللّهِ» .