12 . باب در بيان شريعت ها ۱
۱۴۸۸.على بن ابراهيم ، از پدرش ، از احمد بن محمد بن ابى نصر و چند نفر از اصحاب ما ، از احمد بن محمد بن خالد ، از ابراهيم بن محمد ثقفى ، از محمد بن مروان و همه ، از ابان بن عثمان ، از آنكه او را ذكر كرده ، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده اند كه فرمود :
«خداى ـ تبارك و تعالى ـ محمد صلى الله عليه و آله را شريعت هاى نوح و ابراهيم و موسى و عيسى عليهم السلام عطا فرمود ، و آنها توحيد است و اخلاص در عمل و انداختن همتايان و شريكان در عبادت، از براى خدا . و خلقت حنيفيه و ملّت مستقيمه ، درست و آسان ، و رهبانيت و سياحت۲در آن نيست .
و چيزهاى پاكيزه را در اين شريعت، مجموعه حلال كرد ، و چيزهاى پليد را در آن حرام گردانيد ، و بار گرانى را كه بر ايشان بار بود ، بر زمين گذاشت ، و غل ها و بندها را كه بر ايشان بود ، برداشت .
(و مراد آن است كه تكاليف شاقّه و امور مشكله را ساقط نمود .)
بعد از آن، در ميان آنها نماز و زكات و روزه و حجّ و امر به معروف و نهى از منكر و حلال و حرام و ميراث ها و حدود و واجبات و جهاد در راه خدا را بر او واجب گردانيد ، و پيغمبر را وضو زياد فرمود [كه] به هيچ يك از ايشان نداده بود ، و او را زيادتى داد به فاتحه الكتاب كه سوره حمد است ، و به خواتيم سوره بقره (كه از«ءَامَنَ الرَّسُولُ»۳است تا آخر) ، و مفصّل از قرآن (كه از سوره جاثيه يا قتال[=سوره محمد ]يا حجرات است تا آخر آن) ، و غنيمت و فى ء را از براى او حلال گردانيد ، و او را به ترس يارى نمود(چه رو به هر سمتى كه مى فرمود ، تا شصت منزل مى ترسيدند و ترس آن حضرت در دل ايشان مى افتاد) ، و زمين را از برايش مسجد و پاك كننده قرار داد (كه در هر موضع از آن نماز تواند كرد ، و بر هر جزوى از آن تيمّم مى نمود ، مگر آنچه به دليل بيرون باشد) ، و او را فرستاد ، فرستادنى عامّ و شامل ، كه هر كسى را فرا گرفت ، و مبعوث بود به سوى سفيد و سياه و جنّ و انس .
و جزيه و اسير كردن مشركان و فداء گرفتن۴از ايشان را به او عطا فرمود .
بعد از آن، تكليف شد به چيزى كه هيچ يك از پيغمبران به آن مكلّف نشده بودند ، و آن، اين است كه خدا شمشير برهنه اى را كه در غلاف نبود ، از آسمان بر او فرو فرستاد و به آن حضرت فرمود :«قاتِلْ فى سَبيلِ اللّهِ لا تُكَلَّفُ اِلّا نَفْسَكَ»۵» . و در قرآن«فَقاتِلْ»، با فاء است؛ يعنى :«پس كارزار كن با كافران ، كه تكليف نشدى در باب جهاد ، مگر به فعل نفس خويش». (يعنى نه فعل غير خود؛ زيرا كه از تخلف ديگران از جهاد ، ضررى به تو نمى رسد؛ بلكه ضرر تو ، به ترك امر جهاد نفس است؛ پس سبقت نما به جهاد ، اگرچه هيچ كس تو را يارى و همراهى نكند ، در آنچه نصرت دهنده و ياور و معين تو خداى ـ تعالى ـ است ، نه لشكر) .
1.. و شريعت ، آب خوردن گاه است . و از اينجا است كه راه و روش ، كه خداى ـ تعالى ـ قرار داده ، آن را شريعت مى گويند . و گاهى شريعت را نسبت به رسولانى كه مبيّن آن اند مى دهند ، و مى گويند ، شريعت محمد صلى الله عليه و آله و شريعت نوح و امثال آن . (مترجم)
2.. و رهبانيت، امرى است مركّب از ترك زنان و عزلت از مردمان و ترك مطعومات و مشروبات لذيذه و ملبوسات فاخره . و سياحت به معنى دنياگردى است . (مترجم)
3.. بقره ، آيه ۲۸۵ .
4.. و فداء ـ به مدّ و كسر فاء و به قصر و فتح آن ـ ، مالى است كه از براى خريدن خود داده شود .
5.نساء، ۸۴.
