۱۴۵۰.محمد بن يحيى ، از محمد بن حسن ، از نضر بن شعيب ، از عبدالغفّار جازى ، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود :«خداى عز و جل مؤمن را از گِلِ بهشت آفريد و كافر را از گِلِ دوزخ آفريد» . و فرمود كه : «چون خداى عز و جل خير و خوبى را نسبت به بنده اى اراده فرمايد ، روح و تن او را خوش و پاكيزه گرداند؛ پس هيچ چيز را نشنود از آنچه خوب باشد ، مگر آنكه آن را بشناسد و بپسندد ، و چيزى را نشنود از آنچه ناخوش باشد ، مگر آنكه آن را نشناسد و نپسندد» .
راوى مى گويد : و شنيدم از آن حضرت كه مى فرمود : «سرشت ها سه قسم است . سرشت پيغمبران ، و مؤمن از اين سرشت خلق شده است ، مگر آنكه پيغمبران از خالص و برگزيده آن سرشت خلق شده اند ، و ايشان در اين باب اصل اند ، و از براى ايشان افزونى و زيادتى است كه بر غير خود دارند ، و مؤمنان فرع اند ، و خلق شده اند از گل چسبنده سخت . و چنان كه در اصل خلقت با هم بوده اند و در ميانه ايشان جدايى نبوده است ، همچنين خداى عز و جل در ميان ايشان و شيعيان ايشان جدايى نمى اندازد» .
و فرمود : «طينتِ ناصبى از [گل و] لاى سياه گنديده است . و امّا مستضعفان كه عقل پابرجايى ندارند و عداوت با اهل حق در ايشان نيست ، خدا ايشان را از خاك آفريده، نه گل كه مخلوط بوده باشد از خاك و آب شيرين خوش گوار يا تلخ متعفّن . و هيچ مؤمنى از ايمان خود برنمى گردد و بيرون نمى رود ، و هيچ ناصبى از نصب و عداوت خويش دست برنمى دارد . و خدا را در باب ايشان خواست و مشيّت است ، كه آنچه خواهد، با ايشان مى كند» .

۱۴۵۱.على بن ابراهيم ، از پدرش ، از ابن محبوب ، از صالح بن سهل روايت كرده است كه گفت : به خدمت امام جعفر صادق عليه السلام عرض كردم : فداى تو گردم! خداى عز و جل طينت مؤمن را از چه چيز آفريد؟ فرمود :«از طينت پيغمبران ، و به اين سبب هرگز به نجاست كفر نجس نمى شود» .

۱۴۵۰.مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحسَيْنِ ، عَنِ النَّضْرِ بْنِ شُعَيْبٍ ، عَنْ عَبْدِ الْغَفَّارِ الْجَازِيِّ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ :«إِنَّ اللّهَ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ خَلَقَ الْمُؤْمِنَ مِنْ طِينَةِ الْجَنَّةِ ، وَخَلَقَ الْكَافِرَ مِنْ طِينَةِ النَّارِ» .
وَقَالَ : «إِذَا أَرَادَ اللّهُ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ بِعَبْدٍ خَيْراً، طَيَّبَ رُوحَهُ وَجَسَدَهُ ، فَلَا يَسْمَعُ شَيْئاً مِنَ الْخَيْرِ إِلَا عَرَفَهُ ، وَلَا يَسْمَعُ شَيْئاً مِنَ الْمُنْكَرِ إِلَا أَنْكَرَهُ».
قَالَ: وَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: «الطِّينَاتُ ثَلَاثٌ: طِينَةُ الْأَنْبِيَاءِ، وَالْمُؤْمِنُ مِنْ تِلْكَ الطِّينَةِ ، إِلَا أَنَّ الْأَنْبِيَاءَ هُمْ مِنْ صَفْوَتِهَا ؛ هُمُ الْأَصْلُ وَلَهُمْ فَضْلُهُمْ، وَالْمُؤْمِنُونَ الْفَرْعُ مِنْ طِينٍ لَازِبٍ، كَذلِكَ لَا يُفَرِّقُ اللّهُ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ شِيعَتِهِمْ» .
وَقَالَ : «طِينَةُ النَّاصِبِ مِنْ حَمَاً?مَسْنُونٍ، وَأَمَّا الْمُسْتَضْعَفُونَ فَمِنْ تُرَابٍ؛ لَا يَتَحَوَّلُ مُؤْمِنٌ عَنْ إِيمَانِهِ، وَلَا نَاصِبٌ عَنْ نَصْبِهِ ، وَلِلّهِ الْمَشِيئَةُ فِيهِمْ».

۱۴۵۱.عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ صَالِحِ بْنِ سَهْلٍ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام : جُعِلْتُ فِدَاكَ، مِنْ أَيِّ شَيْءٍ خَلَقَ اللّهُ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ طِينَةَ الْمُؤْمِنِ؟ فَقَالَ:«مِنْ طِينَةِ الْأَنْبِيَاءِ؛ فَلَمْ تَنْجَسْ أَبَداً».