۳۵۷۱.چند نفر از اصحاب ما روايت كرده اند ، از احمد بن محمد ، از حجّال ، از على بن عقبه از داود بن فرقد ، از آنكه او ذكر كرده ، از امام جعفر صادق عليه السلام كه فرمود :«قرآن چهار ربع است : ربعى حلال ، و ربعى حرام ، و ربعى سنن و احكام ، و ربعى خبر آن چيزى است كه پيش از شما بوده ، و خبر آنچه بعد از شما خواهد بود ، و فصل آنچه در ميان شما است» .

۳۵۷۲.ابو على اشعرى ، از محمد بن عبد الجبّار ، از صفوان ، از اسحاق بن عمّار ، از ابو بصير ، از امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده است كه فرمود :«قرآن چهار ربع نازل شده : ربعى در شأن ما ، و ربعى در شأن دشمنان ما ، و ربعى سنن و امثال ، و ربعى واجبات و احكام است» ^۱ .

۳۵۷۳.چند نفر از اصحاب ما روايت كرده اند ، از احمد بن محمد و سهل بن زياد ، از منصور بن عبّاس ، از محمد بن حسن سرّى ، از عمّويش على بن سرّى ، از امام جعفر صادق عليه السلام كه فرمود :«به درستى كه اوّل چيزى كه بر رسول خدا صلى الله عليه و آله نازل شد ، «بِسْمِ اللّه ِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ ، اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ» است ، و آخر آن ، سوره «اِذا جاءَ نَصْرُ اللّه ِ» » .

۳۵۷۴.على بن ابراهيم روايت كرده است ، از پدرش و محمد بن قاسم ، از محمد بن سليمان ، از داود ، از حفص بن غياث ، از امام جعفر صادق عليه السلام كه گفت : آن حضرت عليه السلام را سؤال كردم از قول خداى عز و جل :«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذى أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ»^۲، كه ترجمه اش اين است كه :«ماه مبارك رمضان كه قرآن فرو فرستاده شد در آن» . و عرض كردم : جز اين نيست كه فرو فرستاده شد در بيست سال ، كه اين زمان فاصله شد در ميانه اوّل و آخر آن . حضرت صادق عليه السلام در جواب فرمود كه : «قرآن در ماه مبارك رمضان يكبار به سوى بيت المعمور فرود آمد . بعد از آن ، در طول بيست سال به زمين فرود آمد» .بعد از آن ، فرمود كه : «پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود كه : صحف ابراهيم در شب اوّل از ماه مبارك رمضان فرود آمد ، و تورات در وقتى كه شش شب از ماه مبارك رمضان گذشته بود نازل شد ، و انجيل در وقتى كه سيزده شب از ماه مبارك رمضان رفته بود نازل شد ، و زبور در وقتى كه ده شب از ماه مبارك رمضان رفته بود نازل گرديد ، و قرآن در شب بيست و سيم از ماه مبارك رمضان شرف نزول بخشيد» .

۳۵۷۱.عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنِ الْحَجَّالِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ، عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ، عَمَّنْ ذَكَرَهُ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ:«إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ أَرْبَعَةَ أَرْبَاعٍ: رُبُعٌ حَلَالٌ، وَ رُبُعٌ حَرَامٌ، وَ رُبُعٌ سُنَنٌ وَ أَحْكَامٌ، وَ رُبُعٌ خَبَرُ مَا كَانَ قَبْلَكُمْ، وَ نَبَأُ مَا يَكُونُ بَعْدَكُمْ، وَ فَصْلُ مَا بَيْنَكُمْ».

۳۵۷۲.أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ، عَنْ صَفْوَانَ، عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ، عَنْ أَبِي بَصِيرٍ، عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام ، قَالَ :«نَزَلَ الْقُرْآنُ أَرْبَعَةَ أَرْبَاعٍ: رُبُعٌ فِينَا ، وَ رُبُعٌ فِي عَدُوِّنَا ، وَ رُبُعٌ سُنَنٌ وَ أَمْثَالٌ ، وَ رُبُعٌ فَرَائِضُ وَ أَحْكَامٌ».

۳۵۷۳.عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنْ مَنْصُورِ بْنِ الْعَبَّاسِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ السَّرِيِّ، عَنْ عَمِّهِ عَلِيِّ بْنِ السَّرِيِّ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ :«أَوَّلُ مَا نَزَلَ عَلى رَسُولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله : «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ» وَ آخِرُهُ: «إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللّهِ» ».

۳۵۷۴.عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِيهِ وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ ، عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ ، عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ عليه السلام ، قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ:«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِى أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ»وَ إِنَّمَا أُنْزِلَ فِي عِشْرِينَ سَنَةً بَيْنَ أَوَّلِهِ وَ آخِرِهِ؟
فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللّهِ عليه السلام :«نَزَلَ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً فِي شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَى الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ ، ثُمَّ نَزَلَ فِي طُولِ عِشْرِينَ سَنَةً».
ثُمَّ قَالَ : «قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله : نَزَلَتْ صُحُفُ إِبْرَاهِيمَ فِي أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ، وَ أُنْزِلَتِ التَّوْرَاةُ لِسِتٍّ مَضَيْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ، وَ أُنْزِلَ الْاءِنْجِيلُ لِثَلَاثَ عَشْرَةَ لَيْلَةً خَلَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ، وَ أُنْزِلَ الزَّبُورُ لِثَمَانَ عَشْرَةَ خَلَوْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ، وَ أُنْزِلَ الْقُرْآنُ فِي ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ».