بينها وخلوّه من الفضول وشينها ... . ۱
با اين معرّفى اجمالى كتاب شريف كافى، روشن شد كه چرا ملّاصدرا براى شرح احاديث اهل بيت عليهم السلام ، كافى را انتخاب كرده است. او در ديباچه شرح اُصول الكافى مى گويد:
بهترين احاديث و گفتارهايى كه از اهل بيت عليهم السلام براى ما روايت شده و درخشنده ترين سخنانى كه چون مرواريدِ به هم پيوسته از آنان براى ما نقل شده،... احاديث كتاب كافى، تأليف امين الاسلام و ثقة الأنام، شيخ عالم، كامل مجتهد، بارع فاخر، محمد بن يعقوب كلينى أعلى اللّه قدره وأنار فى السماء بدره است. ۲
آيا قبل از صدرالمتألهين، كسى كافى را شرح كرده بود؟
استادِ صدرالمتألهين، ميرداماد، تعليقه اى بر بخشى از كتاب كافى دارد كه نيمى از آن كه شرح خطبه كافى و بحث هاى مقدماتى است، به نام الرواشح السماوية و نيم ديگرِ آن كه شرح احاديث كتاب العقل، كتاب العلم و كتاب التوحيد كافى است به نام التعليقة على الكافى چاپ شده است. ميرداماد در آغاز الرواشح مى گويد:
انّ كتاب الكافى لشيخ الدين وأمين الاسلام، بنية الفرقة ووجيه الطائفة، رئيس المحدّثين، حجّة الفقه والعلم والحق واليقين، أبى جعفر محمد بن يعقوب بن اسحاق الكلينى رفع اللّه درجته فى الصديقين وألحقه بنبيّه وأئمته الطاهرين قد حوى من ذلك (الأحاديث) طسقا وافيا وقسطا كافيا ولم يكن يتهيّأ لأحد من الفقهاء والعلماء والحكماء من عصر تصنيفه الى زماننا هذا والمدّة سبع مائة سنة تاريخ وفات شيخ كلينى، سال 329قمرى، است. أن يتعاطى حلّ غوامضه و شرح مقاصده ويتفرّغ لتفسير مبهماته وتحرير مهمّاته ... . ۳
از اين گفتار برمى آيد كه با اين كه كتاب شريف كافى به شرحى علمى و وزين نياز داشته، تا زمان ميرداماد، شرحى بر آن نگاشته نشده و يا اگر شده، مورد پسند ميرداماد
1.الوافى (چاپ جديد)، ج۱، ص۵.
2.شرح اُصول الكافى، ج۱، ص ۱۶۶.
3.الرواشح السماوية، ص۴.
