ده نكته درباره « شرح اُصول كافى » ملّاصدرا - صفحه 393

4. شرح كتاب التوحيد «اصول كافى»، از شيخ على، فرزند صاحب معالم كه در الذريعة ۱ از آن ياد شده است.
5. حاشيه ملّامحمد امين استرآبادى، صاحب الفوائد المدنية (م1036ق).
اين استرآبادى، غير از استرآبادى صاحب كتاب رجال است. او مى گويد:
اصول كافى و تهذيب و غير اين دو را بر اَعلم متأخّران در علم حديث و رجال و اَورع آنان، سيدنا الامام العلامة... اعظم المحققين، ميرزا محمد استرآبادى خواندم. ۲
دو نسخه از اين كتاب در كتابخانه آية اللّه مرعشى قم موجود است؛ ۳ يكى در 33 برگ (ش6665) و ديگرى در 44 برگ (ش24594) كه از حجم كم آنها معلوم مى شود حاشيه مفصّلى نيست. مؤلّف فهرست مذكور مى نويسد:
حاشيه بسيار مختصرى است بر «اصول كافى» كه استرآبادى در حاشيه نسخه خود از كافى نوشته بود و شخصى آن را در سال 1057ق، در مكّه تدوين كرده است و در انجام آن نوشته: تمّ ما رأينا من حواشى مولانا محمد أمين رحمه الله.
همچنين از مطلبى كه در پايان كتاب به عنوان شرح جمله «عن واضحة» نقل شده، استفاده مى شود كه اين حاشيه تا نيمى از كتاب الايمان والكفرِ «اصول كافى» است؛ زيرا اين جمله در حديث شماره 5 و 21 (باب الذنوب) كتاب الايمان والكفر آمده است.
در هرحال، روشن نيست كه آيا شرح و حاشيه استرآبادى، همين حاشيه مختصر است يا نسخه هايى از اين مفصّل تر هم دارد.
6. شرح ملّاعبداللّه تُسترى «شوشترى». از اين كه ملّاصالح مازندرانى و علّامه مجلسى، گاهى براى شرح برخى احاديث كافى از ملّاعبداللّه تسترى(م1021ق) نقل مى كنند، برمى آيد كه اين بزرگوار هم حاشيه يا شرحى بر كافى داشته است؛ ۴ امّا در

1.الذريعة، ج۶، ص ۸۲.

2.الفوائد المدنية، ص ۱۸۵.

3.فهرست نسخه هاى خطّى كتابخانه آية اللّه مرعشى، ج۱۲، ص۱۶۴ و ج۱۷، ص ۲۳۲.

4.ر.ك: شرح ملّاصالح، ملّامحمدصالح المازندارانى، ج۴، ص۳۲۸؛ مرآة العقول (چاپ سنگى)، ج۱، ص۳۹ و ۱۲۳.

صفحه از 414