گذرى بر شرح حديث جنود عقل و جهل - صفحه 428

طمأنينه نفس در انسان پيدا شود، و قرار و ثبات نفس روزافزون شود.
و براى قلع اين ماده كه مايه تمام مفاسد است انسان هر چه رياضت بكشد، به جا و به موقع است، و الحق ارزش دارد. و براى قلع آن تفكر در احوال گذشتگان و تفكر در قصص قرآنيه بهترين علاج است ... . ۱
بالجمله، اين امّ الامراض انسان را به انواع بليات مبتلا كند و كار انسان را به هلاكت ابدى كشاند ... . ۲

6. دستورالعمل هاى اخلاقى

امام رحمه الله علاوه بر مواعظ شافيه و نصايح كافيه كه در جاى جاى اين اثر ديده مى شود، گاهى اشاره اى نيز به دستورات عملى كرده اند كه براى سالكان كوى دوست بسى سودمند است:
... انسان بايد در همين عالم اين چند صباح را مغتنم شمارد و ايمان را با هر قيمتى كه هست تحصيل كند و دل را با آن آشنا كند. و اين در اول سلوك انسانى صورت نگيرد مگر آن كه اولاً، نيت را در تحصيل معارف و حقايق ايمانيه خالص كند و قلب را با تكرار و تذكر، به اخلاص و ارادت آشنا كند تا اخلاص در قلب جايگزين شود ... .
پس در آن وقت، با طهارت وجهه قرآن و ذكر را متوجه قلب كند، و آيات شريفه الهيه كه مشتمل بر تذكر و مشتمل بر توحيد است به قلب بخواند به طور تلقين و تذكير. و اكثر آيات شريفه آخر سوره حشر را از قول خداى تعالى: «يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ» كه آيه 18 است تا آخر سوره، كه مشتمل بر تذكر و محاسبه نفس و محتوى به مراتب توحيد و اسماء و صفات است، در يك وقت فراغت نفس از واردات دنيايى، مثل آخر شب يا بين الطلوعين، با حضور قلب بخواند و در آنها تفكر كند. اميد است إن شاء اللّه نتايج حسنه ببرد ... .
و اگر در شب و روز چند دقيقه اى به حب اقبال قلب و توجه آن يعنى به مقدارى كه قلب حاضر است نفس را محاسبه كند در تحصيل نور ايمان، و از آن مطالبه نور ايمان

1.ص ۳۷۷ ۳۷۸.

2.ص ۲۵۳ ۲۵۶.

صفحه از 428