بارى ديگر در عرصه روايت و درايت حديث - صفحه 563

از جهت تو در تويى و زيادتى ساختمان ها و ثروت بر نيشابور برترى دارد. طول و عرض شهر رى هر كدام يك فرسخ و نيم است اين سخن اصطخرى مربوط به نيمه اول قرن چهارم، يعنى عصر تأليف كتاب مسالك الممالك (340ق) است. مقدسى جغرافيانويس بزرگ قرن چهارم در مورد شهر رى مى نويسد:
«رى، شهرى ارجمند، دلگشا، باستانى... پرميوه، داراى بازارهاى گشاده، كاروانسراهاى خوب، گرمابه هاى پاكيزه است. آبش فراوان، زيانش اندك، بازرگانيش سودمند، دانشمندانش گرانمايه... بخش هايش زيبا و پاكيزه، مردمش با خرد، سبكبار، زيبا، با فضل و ادبند، مجلس ها، مدرسه ها، ذوق و هنر، جايگاه ها، بارگاه ها و ويژگى هاى ديگر دارد.
واعظان آن از نظر فقه و سرورانش از نظر دانش، محتسبانش از نظر خوشنامى، سخنرانانش از نظر ادب كمبود و نقص ندارند. يكى از شهرهاى افتخارخيز اسلام است كه پيران بزرگوار، و قاريان و پيشوايان و زاهدان و جنگجويان و والاهمتان از آن برخاسته اند... رى، شهرى است بزرگ پيرامن يك فرسنگ در مانند آن». ۱
شهر رى، در قرن چهارم يعنى زمانى كه كلينى رحمه الله در آن زندگى مى كرده است چنين وسعت و عظمت و اعتبارى داشته است چنان كه يكى از چند شهر بزرگ و درجه اول عالم اسلام به حساب مى آمده است. بر اساس اسناد و مدارك معتبر موجود كلينى، بزرگ و استاد دانشمندان اين شهر در قرن چهارم است. نجاشى دقيق ترين دانشمند رجالى قديم كه با كلينى اختلاف زمانى زيادى ندارد، ايشان را بزرگ ترين و محترم ترين دانشمند شيعه در شهر رى و مورد اعتمادترين و ضابط ترين دانشمندان اهل حديث مى داند، نجاشى مى گويد:
شيخ أصحابنا فى وقته بالرى و وجههم و كان أوثق الناس فى الحديث و أثبتهم. ۲

1.احسن التقاسيم، ج ۲، ص ۵۸۲ ـ ۵۸۴ با اندك تغيير لفظى در ترجمه علينقى منزوى.

2.رجال نجاشى، ص ۲۹۲؛ رجال ابن داود، ص ۳۴۱.

صفحه از 570