شيوه و روش كلينى در الكافى - صفحه 105

بكار برده و بدين طريق از ذكر مكرر وسائط خود در نقل از محدثان طبقه بالاتر اجتناب كند. بدين ترتيب روشن مى شود كه وى براى نقل احاديث آن دسته از محدثان، طرق متعدد و وسائط مختلفى داشته است و تنها به يك كتاب و يك طريق روايى براى دسترسى به احاديث محدثان طبقه بالاتر خود بسنده نكرده است.
5 . در طول كتاب الكافى در مواردى مشاهده مى شود كه كلينى حديثى را، گاهى تنها متن و گاهى عين متن و سند را در ابواب ديگر كتاب هاى الكافى تكرار مى كند كه البته اين موارد به ضرورت استفاده مضاعفى است كه مى توان از يك حديث و از لحاظ محتوايى در ابواب مختلف فقهى و يا اعتقادى كرد.
6 . در مواردى هم كلينى يك حديث را به صورت پاره هاى مجزا در ابواب مختلف نقل مى كند (به اصطلاح: تقطيع حديث) كه اين امر به دليل موضوعات متفاوتى است كه برخى از احاديث بدانها پرداخته اند.
7. كلينى مانند همه محدثان ديگر از اشكال مختلف نقل حديث استفاده كرده است. البته اين امر به منابع روايى او نيز مربوط مى شود.
8 . از ويژگى هاى كتاب الكافى همچنين نقل شمارى از احاديث از نوع ادبى قرب الاسناد است كه تنها واسطه ميان كلينى و امام سه تن هستند و اين امر با توجه به عصر كلينى البته قابل توجه است.
9. كلينى در كتاب الكافى گاهى در ذيل احاديث به تفسير حديث و يا توضيحى درباره آن پرداخته است. اين موارد محدود تنها شامل احاديث فقهى نيست، بلكه شامل مباحث اعتقادى، تاريخى و رجالى، لغوى و استشهاد به شعر نيز مى شود؛ مانند بيان رفع تعارض ميان دو حديث و يا يك بحث فقهى كه گاهى متضمن آراء فقهى و يا كلامى وى است. اين موارد مى تواند ما را براى شناخت بهتر شخصيت علمى و عقايد و آراء كلينى يارى رساند. در اين ميان كلينى گاهى به نقل آراء و فتاوى فقهى محدثان عصر حضور امامان مانند زرارة بن اعين، يونس بن عبدالرحمان، ابن ابى عمير و فضل بن شاذان مى پردازد.

صفحه از 106