نقد و تحقيقى در زمينه شروح كافى ^۱

على عابدى شاهرودى

چكيده

اين مقاله در پنج بخش فراهم آمده است: 1 . سخنى درباره الكافى و مؤلف آن، 2 . گزارش شمارى از شروح نگاشته شده بر الكافى، 3 . نقدى تحقيقى در ماهيت شرح و تفسير به مفهوم محض علمى كه مشتمل بر بخشى از بحث ماهيت اجتهاد است . اين نقد با تحقيق ماهيت شرح و تفسير، طرق و ادوات و زمينه آن را توضيح داده و عنصرى اساسى از حقيقت اجتهاد را فراهم مى كند، 4 . گفتار و نقدى درباره شرح صدرالمتألهين بر اصول الكافى، 5 . گفتارى در شرح نويسنده مقاله بر كتاب الكافى موسوم به الحادى في شرح اسانيد و احاديث الكافى .
برخى از دوستان و متتبعان دانش پرور، پيشنهاد كردند: سخنى در زمينه شروح كتاب كافى و هم درباره شرحى كه بر كافى در دست تدوين دارم بنگارم. پيشنهاد ياد شده به نظر در خور پذيرش بلكه ضرورى رسيد. از اين رو با اتكال بر خدا بر آن شدم تا گفتارى در اين باره عرضه كنم.
اين گفتار به مقتضاى طبع خويش به ناگزير از ماهيت تفسير آيه و شرح حديث سخن مى گويد و پيرامون اسلوب فنى شرح و شروط و حدود و عناصر و صورت آن بحث و نظر دارد، تا هم زمينه اى از آشنايى با شروح كافى فراهم آيد، هم خود شرح