صحيح و ضعيف در دو طريقه توثيق و تجميع، هر كدام داراى دو مفهوم متمايز با دو ملاك متمايز است، گو اين كه در منظره كلى تر دو عنوان صحيح و ضعيف بسان جامع مشترك اين معانى مختلف عمل مى كنند، و از اين نظر صحيح و ضعيف، در عين اختلاف معانى مشترك معنوى اند، گرچه از جهت اصطلاحى و فنى محض مشترك لفظى مى باشند.

گفتارى پيرامون شروح كافى

كتاب كافى با ارزش و مدركيت بنيادى خود در علوم دينى افزون بر جامعيتى كه دارد در محيط اماميه جاى خود را باز كرد و در صدر كتب حديث قرار گرفت.
از اين رو علما بى وقفه در حفظ متن و ثبت كردن اجازات و اسانيد خود نسبت به آن و هم پژوهش و تحقيق و شرح آن كوشا بوده و هستند.
پس عجب نباشد اگر در طول سده ها تحقيق هاى ارزنده اى پيرامونش انجام گرفته و شرح هاى بسيارى بر آن نگارش يافته باشد. هر چند با نظر به اصالت و جامعيت كافى و با توجه به قضايا و مسائل محكم آن به ويژه در قسمت اصول مى بايستى اهتمامى بسى بيشتر و قوى تر به شرح و تفسير آن مى شد. اهتمامى كه اگر تهى از نگرش هاى ذهنى و منفى و جزميت هاى شخصى و غير منطقى به انجام مى رسيد و با توفيق هم رفيق بود، سرنوشت جامعه مسلمين را مى توانست به سوى يك جامعه مجهز به دانش برين و اخلاق برين و تمدن اسلامى پيروز دگرگونه سازد و اين كارى است كه عناصر آن در اين كتاب شريف به وديعت نهاده شده.
شمارى از شروح نگاشته بر كافى به گزارش ذيل است:
1. شرح كافى، نگاشته محمد على بن محمد البلاغى (م 1000ق) گويا اين شرح از جهت زمان بر ديگر شروحى كه در اين گزارش مى آيد تقدم دارد.
2. شرح امير اسماعيل خاتون آبادى، استاد سيد نعمة اللّه جزائرى (م 1112ق). فرزند او به نام ميرمحمدباقر مدرس، عهده دار تعليم و تدريس سلطان حسين از ملوك صفويه بود.