بارى بحث در اينجا تنها درباره قرآن و احاديث است، از اين رو سخن را از مطلق كلام بازگردانده تا در حوزه روش تفسير قرآن و شرح حديث به تبيين بپردازد:
قرآن كلام خداست، از اين رو: اولاً، كلامى است تام و پاك از خلل در بلاغت و فصاحت و به عبات ديگر همه شروط و عناصر يك كلام كامل را داشته و به قدر توان سرشت كلام قدرت شرح و رساندن معنا را دارد. ^۱
ثانيا محتواى آن برآمده از علم الهى است و با نفس الامر و واقع تطابق تمام عيار دارد.
و ثالثا، طبيعت اين محتوا گسترده تر و برتر از افق كلام است.
علاوه بر امور ياد شده: عبارات در قرآن گزينش شده و مبرا از هرگونه تطويل يا اجمال مخل است. اين عبارات به مثابه مجموعه هايى از آيات و كلماتند كه تنها به اعتبار ساخت مجموعه اى ملاحظه پذير و شرح پذيرند. اين مجموعه ها بر عام و خاص، مطلق و مقيد، ناسخ و منسوخ، محكم و متشابه، مجمل و مبين، سابق، لاحق، و عناوين ديگر مشتمل مى باشند كه شناسايى همه آنها از جمله عناصر شرح محتواى آيات به شمار مى روند.
و احاديث نيز بدين گونه اند. حديث، نقل كلام معصوم عليه السلام است. اين كلام گرچه پايين تر از قرآن است، ولى كلامى است تام كه واجد شروط و عناصر تماميت و كمال مى باشد، هم فصيح است و هم بليغ. محتواى اين كلام، بازتاب علم معصوم است كه علمى حاصل از تعليم خدا مى باشد.
از اين رو طبيعت محتواى كلام او كه حديث آن را يا به صراحت و يا به معنا نقل مى كند، گسترده تر از قالب عبارت است، چه عبارت، سخن راوى و محدث باشد و چه سخن خود معصوم عليه السلام ، لذا هماره جز در موارد خاص، كلام نسبت به محتوا موجز است، پس نيازمند شرح مى باشد.