نقد و تحقيقى در زمينه شروح كافى - صفحه 127

رسيده از معصومين عليهم السلام به خصوص در بخش مبادى و حقايق در نزديكى اين مرز قرار دارند.
قرآن به دليل عمق گسترده و منطق زبان و واژه گزينى بى بديل و به دليل روابط تنگاتنگ آياتش در مجموعه هاى مختلف و هم به دليل پيوند سيال و در عين حال استوارى كه واژه ها و گزاره هايش با معناها و مفهوم ها در يك طيف بالنده و زاينده دارند و به دلايل ديگر كه در جايش بايد شناسايى گردند و به ويژه به دليل جنبه بديع پرداخت هنرى آن كه در عين قرار داشتن در افق اعجاز هنر لغت به دقت عقلى داراى خصلت اخبارى و گزارشى محض و خالص است كه با شگفت آفرينى در يك زبان هنرى بى پيشينه تبلور يافته است پيوسته تازه و شكوفا است و هر دم برى نو داده و هر لحظه به غنچه اى مى نشيند.
تفسير در اين نمونه ژرفايى و اعجاب هميشه تر و تازه است و بويى از كهنگى به خود نمى گيرد، با اين كه هيچ گاه خصلت اكتشافى را از دست نمى دهد، زيرا محتواى قرآن به مثابه يك بى نهايت در طريق تفسير قرار دارد.
پس هر اندازه در دريافت و استخراج معنا از آن كار شود باز بدان حد گستردگى و ژرفايى هست كه آنچه دريافت و استخراج شده نسبت به آنچه هنوز به دست نيامده، نسبت به اندك به بسيار باشد. از اين رو انديشه هر قدر در كشف معانى قرآن پيش رود باز از درك كل آن باز مى ماند. براى كلام خدا بطون و درجات و مراحلى است كه همگى در ميدان و طيف محتوا پيش از اين كه شرحى انجام گيرد قرار دارند.
احاديث رسيده از معصومين عليهم السلام نيز به ويژه در بخش معارف و اسرار در مرزى فروتر از اين مرز با نسبت هايى متفاوت از اين ويژگى برخوردارند. تازه بودن قرآن و حديث براى همه روزگارها تنها معلل به محتوا و متن است. به شرحى كه به اختصار گذشت نه به انعطاف پذيرى كلام كه مفهومى جز تهى بودن آن از معنا ندارد هر كلامى را مى توان آن چنان انعطاف پذير ساخت كه منتج مفاهيم عجيب و غريب شود، اما تنها كلامى ارزنده است كه به خودى خود داراى محتواى ارزنده باشد، و تفسير هم تنها

صفحه از 154