و دوم، تأثير در مرحله دوم شرح كه عبارت است از تفسير محتوا.
اين مرحله بر پايه رده اى از قضايا و ضوابط انجام مى پذيرد. معيار ارزش مرحله دوم به رده مذكور وابستگى تام دارد، اگر اندك خللى در آن باشد مرحله دوم تفسير نيز دچار خلل مى گردد.

گفتارى در شرح نگارنده بر كافى

اين شرح موسوم است به: الحاوى فى شرح اسانيد و احاديث الكافى. بدان گونه كه از نام شرح برمى آيد، اين شرح در دو جهت امتداد و فعاليت دارد: نخست، اسانيد روايات كافى. دوم، متون اين روايات.
نگارنده در نظر دارد به خواست خدا شرح را بر همه اجزاء كافى گسترش دهد، باشد كه از اين راه بهره اى در ترويج و تعليم آموزه هاى ائمه عليهم السلام كه اصول دانش و مبادى هدايت و مفاتيح عرفان و عناصر تمدن حقيقى اند داشته باشد.
اينك براى آشنايى با شرح مذكور چندى از مختصات و مبادى و عناصر آن گزارش مى شود:

مختصات الحاوى

1. مبتنى بودن بر نظريه تفسير اكتشافى. اين نظريه گرچه از گذشته مطرح بوده اما با توفيق خدا توانستيم بدان گونه آن را بپردازيم كه شايستگى اين را داشته باشد كه به مثابه نظريه اى نو منظور گردد.
شرح حاوى از جهت اتكاء بر اين نظريه، يك شرح آلى و ابزارى است، شرحى كه با منطق زبان و نگهداشت جنبه هاى واقعى لغت و منظور داشتن ويژگى هاى هنرى آن، در پى كشف ماوراء زبان مى باشد، ماورايى كه بر طبق پيش فرض هاى ما راهى براى دانستن و شناختنش جز خود زبان نيست.
2. تكميل شرح از راه مرحله دوم آن. پس از اين كه ايضاح متن حديث انجام پذيرفت و به اندازه ميسور محتواى آن آشكار و دانسته شد، بايد محتوا را به نحو علمى دريافت. دريافت علمى هم جز به غوطه ورسازى آن در ژرفاى اصول و