سبکشناسی لایۀ نحوی- بلاغی نامۀ سیویک نهجالبلاغه (بررسی موردی انواع همپایگی و روابط معنایی)
سال
پنجم / شماره پیاپی
19 /
صفحه
61-81
چکیده :
نهج البلاغه دومین منبع معارف اسلامی بهشمار می رود که امیر بیان امام علی(ع) در آن برنامۀ زندگی فردی و اجتماعی و حتی سیاسی را با سبک و ساختار ویژه ای بیان نموده است. از این رهگذر می توان به سبک نامۀ سی و یکم اشاره کرد؛ این نامه شامل وصیت امام علی(ع) به فرزندش امام حسن(ع) است. استفادۀ گسترده از انواع ساخته ای همپایه یکی از ویژگی های سبکی امام(ع) در این اندرزنامه است؛ از آنجا که استفاده از این گونه ساخت ها در نامۀ سی و یکم، نمود بالایی دارد، پژوهش حاضر بر آن است که با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی ساخت های همپایه در این نامه بپردازد و ارتباط آن را با دو حوزۀ موسیقایی و بلاغی مشخص نماید و در نهایت بخشی از زیباییآفرینی کلام امام(ع) را تبیین کند. ساخت های همپایه در این نامه به سه نوع همپایگی ترکیبی، همپایگی موسیقایی و همپایگی بلاغی تقسیم می شود. مهمترین یافتههای پژوهش حاکی از آن است که از مهمترین ویژگی ساخت های همپایه در این نامه استفاده از همپایگی ترکیبی تام و جزئی در انواعِ جملات اسمیه، فعلیه، انشائیه و ... است و همپایگی موسیقایی سهم بیشتری را در همراهی با همپایگی ترکیبی دارد. همراهی همپایگی موسیقایی و بلاغی با همپایگی ترکیبی، علاوه بر اینکه در زیبا آفرینی کلام تأثیر بالایی دارد، در ایجاد طراوت در فضای نامه و تأثیرگذاری بر مخاطب نیز نقش به سزایی دارد.
کلیدواژههای مقاله :سبکشناسی؛ همپایگی؛ نهجالبلاغه؛ نامۀ سی و یکم