مشیخة الفقیه

شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه، برای اختصار در سند، اوایل اسناد اغلب روایات را حذف نموده است و برای رفع نقصان موجود در اسناد، در آخر همین کتاب، المشیخة را که در بردارنده طریق خود به هر یک از راویانی است که روایت را از وی نقل نموده، تهیه و تنظیم کرده است.

شرح های تألیف شده بر این مشیخه عبارت اند از:

شرح محمّد تقی مجلسی اصفهانی (م ۱۰۷۰ ق).

شرح سید هاشم بحرانی توبلی اصفهانی (م ۱۱۰۷ ق) با عنوان تعریف رجال من لا یحضره الفقیه.

شرح علی بن حسن خراسانی (زنده در ۱۱۱۰ ق).

شرح یاسین بلادی بحرانی (م ق ۱۲) با عنوان معین النبیه فی رجال من لا یحضره الفقیه.

شرح سید عبد اللّه کبیر عاملی اصفهانی (م ۱۲۴۳ ق).

شرح محمّد حسن بروجنی (زنده در ۱۲۵۷ ق).

شرح سید محمّد حسین طباطبایی تبریزی (م ۱۲۹۴ ق).

شرح سید میرزا محمّد هاشم چهار سوقی (م ۱۳۱۸ ق).

شرح میرزا یحیی مستوفی اصفهانی (م ۱۳۲۶ ق).

شرح سید حسن موسوی آل خرسان نجفی (ق ۱۴).

شرح عباس حاجیانی دشتی با عنوان نخبة المقال فی تمییز الاسناد والرجال.

شرح محمّد جعفر شمس الدین.

در «ترتیب» مشیخه کتاب من لا یحضره الفقیه، این کتاب ها تألیف شده اند:

ترتیب حسن بن زید الدین عاملی (صاحب معالم) (م ۱۰۱۱ ق).

ترتیب عبد الحی بن محمّد یزدی (زنده در ۱۰۵۵ ق).

ترتیب فخر الدین طریحی (م ۱۰۸۵ ق).

ترتیب علاء الدین محمّد گلستانه (م ۱۱۱۰ ق).

در تکمیل این مشیخه و مشیخه التهذیب و کتاب من لا یحضر، مرحوم محمّد علی آل کشکول (م ۱۳ ق)، کتابی رابا عنوان حدیقة النظار [/ الأنظار] فی مشیخة الفقیه والتهذیب والاستبصار، تألیف نموده است.

محقّق تهرانی در الذریعة (ج ۲۱، ص ۷۲، ش ۴۰۰۷) این کتاب را فهرست نموده است.