هرمنوتیک و نقش آن در کشف شبکه معنایی آیات قرآن کریم

نشریه : مطالعات قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : محمد پارسائیان

چکیده :

نگرش جامع‌گرایانه در تفسیر قرآن و کشف شبکه معنایی آیات در گرو بهره‌گیری از روش‌های سنتی و رهاورد دانش‌های نوینی همچون هرمنوتیک است؛ در دانش هرمنوتیک بیش از همه، دو مقوله دور هرمنوتیکی (به علت نقش آن در فهم متن) و پیش‌‌فرض‌‌ها (به علت ارتباط آن با یکی از طرف‌های دور) می‌تواند در ترسیم شبکه معنایی آیات مؤثر واقع شود. در این تحقیق پس از تشریح تقریرهای مختلف از دور هرمنوتیکى و نظرگاه قرآن‌پژوهان مسلمان، نقش دور هرمنوتیکی در تنویر ارتباط‌های پیدا و پنهان و شبکه‌ای متن قرآن و بهره‌گیری از عوامل متنی، کل‌گرایی و برون‌متنی و بینامتنی در فهم آیات تبیین شد و انواع دور هرمنوتیکی میان واژه و آیه، آیه و سیاق متنی، آیات و سیاق موقعیتی، آیه و سوره، آیات و قرآن و میان قرآن و سایر منابع دینی مطرح گردید. همچنین ضمن تبیین نگرش قرآن‌پژوهان بر تأثیر پیش‌فرض‌ها در تفسیر قرآن، فرایند استخراج، بازنگری و توسعه پیش‌فرض‌ها در رجوع به متن قرآن و امکان خلق افق‌های معنایی جدید بررسی شد.