امام على علیه السلامفرمود:
مَنْ عَلِمَ أَنَّهُ مُؤاخَذٌ بِقَولِهِ فَلْيُقَصَّرْ فِى المَقالِ
هر كس بداند كه نسبت به سخن گفتنش هم مورد باز خواست قرار خواهد گرفت، پس سخن را كوتاه كند.
غررالحكم ج۵ ص۲۳۲
شرح حدیث
كسى كه جهان را در سايه تدبير الهى، داراى حساب و كتاب بشناسد، براى كارهايش حساب ويژهاى باز خواهد كرد، زيرا انسان بايد پاسخگوى اعمال خويش باشد.
آيا حرف زدن هم عمل است كه حساب و مؤاخذه و پاداش و كيفر داشته باشد؟ آرى.
از آفتهاى زندگى روزمرّه ما حرّافى و گاهى هم ورّاجى است.
سخنان بيهوده و لغو را اگر كنار بگذاريم، از آينده سخنانى هم كه آميخته به غيبت، هتك مؤمن، تهمت، دروغ و استهزاء است اگر هراسان باشيم، كلام ما خيلى كمتر و كوتاهتر از اينها خواهد شد. مگر حرف حسابى چه قدر داريم؟
مهم آن است كه حرف را هم عمل به شمار آوريم و اينكه بايد روزى در محكمه حسابرسى خدايى جوابى قانع كننده براى هر چه گفتهايم، داشته باشيم.
آيا مجازيم كه هر چه شنيديم، بازگو كنيم؟
اگر حرفهايمان تركشهايى داشته باشد كه كسانى را مجروح كند، يا از حرفهاى ما كسانى به اشتباه و گناه بيفتند يا آبروهايى را بريزد، يا دلهايى را بشكند، يا ذهنهايى را شبههدار كند، نسبت به چنين سخنان مؤاخذه خواهيم شد.
چه بهتر كه جز حق نگوييم، و براى هر گفته خويش، مستند و انگيزه محكمه پسند داشته باشيم
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی..
