امام على علیه السلامفرمود:
فَقْدُ الْبَصَرِ أَهْوَنُ مِنْ فِقْدانِ الْبَصيرَةِ.
نابينايى، آسانتر و قابل تحملتر از نداشتن بينش و بصيرت است.
غررالحكم ج۴ ص۴۱۳
شرح حدیث
فاصله بينايى تا بينش بسيار است.
گرچه چشم، براى تشخيص راه و چاه و ديوار و دره، هنگام راه رفتن و عبور و مرور است، ولى راه كه هميشه كوچه و خيابان نيست كه فقط چشم به كارآيد!
راه زندگى، آن هم راه راست و درست، بيش از چشم، به بصيرت نياز دارد.
هم بصر لازم است، هم بصيرت، ولىكداميك لازمتر است؟!
هم كورى بد است، هم كوردلى، اما كدام يك ضايعهبارتر و زيانآورتر است؟
كسانى چشمسر دارند و اشياء پيرامون خود را مىبينند، ولى چشم دلشان كور است و به خاطر اين كور باطنى، راه حق و خير و هدايت را نمىبينند و نمىشناسند و عمرى در گمراهى و ضلالت بهسر مىبرند.
كسانى هم بوده و هستند كه گرچه نابينايند، اما روشندل و بصيرند و بيناتر از خيلى چشمداران!
از ديدگاه على علیه السلام ، نداشتن چشم، آسانتر از نداشتن بصيرت است.
كسى كه نابيناست، از تماشاى ديدنيهاى محسوس، آن هم در مدت عمر خويش محروم است. ولى كوردلان و گمراهان كه حقيقت اين عالم و جلوههاى خدا و راه رشد را نمىبينند، از سعادت ابدى محروم مىشوند و اين خسارت، بسى بيشتر و عظيمتر است!
قرآن، گمراهان را كوردل معرفى مىكند و اين كه هر كه در اينجا كور باشد، در آنجا هم كور، بلكه گمراهتر است.
از چشم سر چه سود، اگر چشم دل كور باشد؟
اگر بينش و بينايى را با هم داشته باشيم، اين همان نورٌ على نُور است.
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.