حکمت های علوی - گروگان حرص و آز

^{امام على علیه السلام}فرمود:

أَلْحَريصُ أَسيرُ مَهانَةٍ لايُفَكُّ أَسْرُهُ.

حريص، اسير و گرفتار نوعى ذلت و خوارى است كه اسارتش هرگز از بين نمى‏رود.

_{غررالحكم ج۱ ص۳۶۱}

شرح حدیث

بى‏جهت نيست كه عده‏اى قناعت را فرمانروايى و سلطنت دانسته‏اند.

آنچه انسان را به آزادگى مى‏رساند، مناعت طبع، بلند نظرى و قناعت است و آنچه به ذلت و خوارى مى‏كشاند و مى‏نشاند، افزون طلبى و سيرى ناپذيرى و زياده‏خواهى و قانع نبودن به داشته‏هاست.

حرص و آز، نوعى اسارت پنهان و ابدى است.

اسير آزاد كجا و آزاد اسير كجا؟!

كسى كه خود را از قيد و بند حرص آزاد كند، نه گرفتار غصه و رنج به خاطر نداشتههاست، نه مجبور مى‏شود براى كسب آنچه ندارد، به اين و آن رو بيندازد و تملق بگويد و كوچك و خوار شود.

نخواستن، انسان را آزاد مى‏كند و خواستن به اسارت مى‏كشاند.

نفس سيرى‏ناپذير، همچون آتشى است كه هر چه هيزم در آن نهند، مشتعل‏تر شده، هيزمها را مى‏خورد و خواهان هيزمهاى ديگر است و اين اشتها، بى‏پايان است.

آزمندى و حرص را اگر به بند نكشيم، ما را به بند مى‏كشد.

بايد از اين سلسله رست و از اين بند گريخت، تا رها شد.

مهار كردن تمنيات نفس و خواهشهاى دل، بخصوص در مسايل مالى و مادى، ما را از اين اسارت، آزاد مى‏كند.

تا مى‏توان آزاده بود، چرا گروگان حرص باشيم؟!

منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.