امام على علیه السلام فرمود:
لا تَرُدَّ عَلَى النَّاسِ كُلَّما حَدَّثُوكَ فَكَفى بِذلِكَ حُمْق.
هر چه را مردم به تو گفتند، به مردم مگو و بر مگردان، كه همين در نادانى و حماقت، كافى است!
غررالحكم ج۶ ص۲۸۱
شرح حدیث
شايد از نشانههاى خردمندى و فرزانگى، يكى هم اين باشد كه ناگفتههاى انسان بيشتر از گفتههايش باشد و نانوشتههايش بيش از نوشتهه.
شنيدههايمان و خواندهها بسيار است، ولى عاقلانه نيست كه بلندگوى تكرار شنيدهها و خواندهها باشيم، بىآنكه آنچه را مىگويند و مىنويسند، به محك بزنيم و بسنجيم و راست و دروغ و صلاح و فساد آن را ارزيابى كنيم.
وقتى بازار شايعه داغ است، نقل حرف مردم شايعه پراكنى مىشود.
وقتى عدهاى نان دروغ مىخورند و كسب تهمت دارند، بازگويى آنچه در گوش ما مىخوانند و در اطرافمان مىپراكنند، گاهى مصداق نشر اكاذيب مىشود.
گرچه دل، مىخواهد انسان هر چه را شنيد، بگويد و از اين راه براى خود وجهه و عنوانى كسب كند،
ولى عقل، فرمان درنگ و تأمل مىدهد. بايد در پالايشگاه ذهن خود، مطالب و شنيدهها را پالايش كنيم، ناسالمها را دور بريزيم و براى گفتنىها معيار داشته باشيم.
گاهى رسوايى و بىآبرويى و پشيمانى، محصول و فرايند همينگونه نقليات و پراكندن حرف مردم است.
راستى... اگر اين روش، ابلهانه نيست، پس چيست؟
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.
