10. نسخ هاى رساله حاضر

چهار نسخه از اين اثر گزارش شده است:
1. نسخه كتابخانه شيخ محمّد سماوى در نجف اشرف، كه به خط شيخ فضل بن محمّد بن فضل عباسى، و تاريخ 1020 ق بوده است. ^۱
2. نسخه كتابخانه مصطفى تسترى نجفى، كه به خط شيخ حسين بن مطر جزايرى و داراى تاريخ تحرير 19 ربيع الأول 1052 ق بوده است. اين نسخه ناقص الآخر است. ^۲
3. نسخه كتابخانه سيد محمّد رضا تبريزى در نجف اشرف، كه به خط سيد محمّد على بن محمّد بن عبداللّه موسوى لاريجانى شاه آبادى اصفهانى، و احتمالاً داراى تاريخ تحرير 1241ق بوده است. اين نسخه نيز ناقص الآخر است. ^۳
4. نسخه كتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه عليهاالسلام در قم. اين نسخه، كه رساله پنجم از يك مجموعه است، ظاهراً به خط محمّد يوسف لاهيجى باشد. تاريخ تحرير رساله قبل از رساله حاضر، ذيقعده 1029 ق است. با اين وجود نبايد كاتب و حدود تاريخ كتابت نسخه، غير از كاتب و تاريخ نسخه قبل بوده باشد. در حاشيه اين رساله آمده است:
هذا من جملة القواعد التى خطرت ببال العاطر لبهاء الملة والدين شيخ بهاء الدين محمّد العاملى نقلته من خطه سلمه اللّه . ^۴
جمله دعايى «سلمه اللّه »، و همچنين تاريخ تحرير رساله قبل، نشان از آن دارد كه اين رساله در زمان حيات شيخ، كتابت شده است. همچنين قابل ذكر است كه در حاشيه رساله قبل، كه «رسالة فى جهة القبلة» از شيخ بهايى است، آمده است «قابلته مع ام النسخ» كه مى توان نشانِ اهميت و دقت مجموعه باشد. متأسفانه از سرگذشت سه نسخه موجود در نجف اشرف، هيچ اطلاعى در دست نيست، و نسخه آستانه قم نيز سوگمندانه، ناقص است، و تنها دو فصل از افادات شيخ را داراست.
ما با اتكا به تنها نسخه موجود، كه نسخه كتابخانه آستانه قم است، كلمات شيخ را مى آوريم، شايد روزى با دست يابى به نسخه ديگرى، اين گفتار كامل شود. از آنجا كه شيخ بهايى در انتخاب اين قول ظاهراً متفرد است، و اين رساله نيز ناقص مانده است، براى آن كه مباحث به سرانجام برسد، كلمات شيخ در مشرق الشمسين را در انتهاى اين رساله مى آوريم.