امام على علیه السلام فرمود:
رُبَّ كَلامٍ جَوابُهُ السُّكُوتُ.
چه بسا سخنى كه پاسخ آن، سكوت است!
غررالحكم ج۴ ص۶۴
شرح حدیث
بسيارى از فتنهها، از زبان سرچشمه مىگيرند.
كار مهم زبان هم حرف زدن است.
بسيارى از حرفها، غير ضرورى و گاهى هم مفسده انگيزند. پس چاره، در سكوت و دم فرو بستن و كم سخن گفتن و هر سخنى را پاسخ نگفتن و پرهيز از جدال كلامى است و مناقشات لفظى.
وقتى سخنى ابلهانه و جاهلانه است، بهترين پاسخ مناسب آن خاموشى است.
آنجا هم كه جواب دادن به يك حرف، فتنه و فساد به بار مىآورد، مناسبترين جواب سكوت است.
البته، عاقلان و هوشياران، پيام سكوت را درك مىكنند و حرفهاى نگفته، ولى نهفته در سكوت را مىفهمند.
گاهى سكوت،
گويا تر از تكلم و فرياد است.
گاهى نبودن، روشنترين دليل حضور است...
بزرگان گفتهاند كه: اگر سخن، نقره است، سكوت، طل ست و اين اشاره به ارزش سكوت معنىدار و بجا و مصلحت انديشانه است كه به سود فرد و جامعه است.
شايد براى بعضىها، بهترين عبادت و خدمت به جامعه و خلق خدا، همان سكوت باشد، تا نه اختلافى پديد آيد، نه به منازعهاى دامن زده شود و نه آتش دشمنى و جبههگيرى شعلهورتر گردد.
جان به فداى آن سكوتهايى كه آتش فتنهها را فرو مىنشاند!...
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.
