امام على علیه السلام فرمود:
خَيْرُ مَنْ شاوَرْتَ: ذَوُوالنُّهى وَالْعِلْمِ وَأُولُوالتَّجارِبِ وَالْحَزْمِ.
بهترين كسانى كه با آنان مشورت مىكنى، صاحبان خرد و دانش و تجارب و دورانديشىاند.
غررالحكم ج۳ ص۴۲۸
شرح حدیث
مهمتر از اصل مشورت، شناختن و يافتن مشاوران خوب و شايسته است. ولى اين خوبى و شايستگى در مشاور، چيست؟ و معيار آن كدام است؟
انگيزه رايزنى و مشورت، بهرهگيرى از دانش و تجربه و خرد ديگران است.
آنچه ما را از خطا و بيراهه و لغزش مصون مىدارد، افزودن دانستهها و تجربههاى ديگران به دانش و فهم و تجارب خويش است.
آنكه از عقل و خرد كاملى برخوردار نيست،
آنكه فاقد دانش و تجربه است،
و آنكه در كارها و نظرها و تصميمها، اهل حزم، آيندهنگرى و مآل انديشى نيست، نمىتواند براى ما مشاورى خوب باشد و ما را به صواب برساند.
خردمندى، مانع تصميمهاى عجولانه مىشود.
علم، سلامت عملكرد و انتخاب را تضمين مىكند.
تجربه، بالاتر از علم است و حزم هم ما را از پشيمانىهاى ناشى از شتاب و هوس و نقدانديشى مصون مىدارد.
اين است كه نبايد از هر كس نظر خواست و به نظر مشورتى هر فردى عمل كرد.
دقت در فراهم بودن شرايط و اوصاف چهارگانه در طرف مشورت ما، نشانه گزينش مشاوران شايسته است. چهار معيار در مشاور خوب، عبارتند از:
برخوردارى از علم، خرد، تجربه و حزم!
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.