امام على علیه السلام فرمود:
شَرُّ النَّاسِ مَنْ لايُرْجى خَيْرُهُ وَلا يُؤمَنُ شَرُّهُ.
بدترين مردم كسى است كه نه اميدى به خير اوست و نه آسايش و امنيتى از شر او.
غررالحكم ج۴ ص۱۷۵
شرح حدیث
برخى از مردم، گرفتار درد بىدردى مىشوند.
ديگر برايشان فرقى نمىكند كه مردم در چه وضع و حالى باشند، در راحت يا رنج، در رفاه يا گرفتارى.
خدا نكند كه كسى گرفتار اينگونه احساسْ مردگى شود كه نتيجهاش مسخ هويت انسانى است و به تعبير حضرت امير علیه السلام ، بدترين مردم!
شاعر گفته است:
آرزو دارم اگر گلنيستم، خارى نباشم
بار برداراَر زدوشى نيستم، بارى نباشم
گر نگشتم دوست با صاحبدلى، دشمن نگردم
بوستان بهر خليلاَر نيستم، نارى نباشم
راستى، مگرنه اين كه سعادت جامعه، در گرو نوعدوستى و همدلى و نيكوكارى است؟
براى تحقق اين هدف، يكى از اين دو كار، بايسته است:
سود رساندن، به مردم، پرهيز از آسيبرسانى.
اگر كسى را شايستگى و توفيق كمك و يارى رساندن و بازو بودن و عصاى دست گشتن نيست، دستكم مىتواند از آزار بپرهيزد و ديگران از شر او ايمن باشند.
اگر نه به خير كسى اميدى بود و نه از شر او ايمنى، او بدترين انسانهاست كه غاصبانه نفس مىكشد و ننگ بشريت است.
به قول شاعر: مرا به خير تو اميد نيست، شر مَرَسان.
بعضىها از درخت بىميوه هم بىخاصيتترند و در غفلت بهسر مىبرند. چه بسا اشخاصى كه تنها با صداى كلنگ گوركن، از خواب بيدار مىشوند..
اگر خوبترين نيستيم، لااقل بدترين نباشيم.
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.