برخى مستندات شيعى تحريف قرآن نيز در اين كتاب بيان شده اند ۱ كه دانشمندان شيعى متأخر در توجيه آن، يا اعتبار آنها را مورد ترديد قرار داده و يا ظواهر آن را تأويل و بى ارتباط به مسئله تحريف شمرده اند. ۲ اين در حالى است كه اعتقاد به تحريف در بين شيعه همانند برخى مذاهب ديگر سابقه داشته و افزون بر محدثانى چون عياشى و على بن ابراهيم قمى، از متكلمانى چون نوبختيان نيز اعتقاد به وقوع نوعى تحريف در قرآن گزارش شده است. ۳ به هر روى، احتمال اعتماد كلينى به مسئله تحريف منتفى نيست، گرچه اين مسئله به بررسى بيشتر و مستقلى نياز دارد.
هم چنين ضمن كتاب الحجه، بخشى جداگانه با عنوان «ابواب التاريخ» به تاريخ زندگى تك تك چهارده معصوم اختصاص يافته است. مهم ترين ويژگى اين بخش درج فصلى در آن راجع به تعداد امامان مى باشد. مسئله تعداد امامان همواره از نقاط اختلاف برانگيز بين شيعه بوده كه معمولاً پس از مرگ هر امام به عرصه مجادله ها كشيده شده و در بسيارى موارد، عامل پيدايش فرقه هاى نوظهور شيعى نيز بوده است. اين مسئله در آغاز غيبت امام دوازدهم در دوره موسوم به حيرت كه بسيارى از شيعيان در مسئله جانشين امام عسكرى عليه السلام دچار ترديد شده بودند، طبق معمول به بحث گذارده مى شود و جالب آن كه ديدگاه هاى متفاوتى، مانند اعتقاد به سيزده امام يا نامعين بودن تعداد امامان و استمرار آنها در حال غيبت مطرح مى شود. ۴ در اين ميان، كلينى با درج اين فصل و گردآورى رواياتى منقول از امامان گذشته در صدد تثبيت اين انديشه برمى آيد كه تعداد امامان امرى الهى و تعيين شده از زمان پيامبر صلى الله عليه و آله بوده است. ۵
5 . كتاب الايمان و الكفر: اين كتاب با احاديث طينت و عالم ذر آغاز شده كه در
1.روايات ديگر تحريف در بخش نوادر كتاب القرآن آمده است.
2.براى نمونه ر.ك: محمدهادى معرفت، صيانة القرآن من التحريف.
3.درباره عياشى و قمى به كتاب تفسيرشان مراجعه كنيد و درباره نوبختيان ر.ك: مكدر موت، انديشه هاى كلامى شيخ مفيد، ص ۱۲۵ ـ ۱۳۴.
4.براى نمونه ر.ك: نجاشى، همان، ص ۴۴۰ و نيز ر.ك: مدرسى طباطبايى، همان، ص ۱۴۴.
5.ر.ك: كلينى، همان، ج ۱، ص ۵۲۵ ـ ۵۳۴ .
