روش فهم حديث در شرح اُصول الكافى ملّاصالح مازندرانى - صفحه 132

سياق نيز از ديگر قراينى است كه شارح آن را در فهم متن مورد توجه قرار داده است ۱ و با تكيه بر معناى حاصل از سياق، وجه به كارگيرى برخى كلمات را در كلام معصوم عليه السلام تبيين مى كند ۲ و از چگونگى چينش عبارات در حديث، جهت فهم آن يارى مى جويد. ۳ گاه برخى احتمالاًت نقل شده را در معناى حديث با تكيه بر آن تأييد مى كند. ۴

4 ـ 2.استناد به آيات قرآن

حديث بازگوى گفتار و كردار كسى است كه نمونه عينى قرآن و تجسم آن در بستر عمل فردى، اجتماعى و معنوى است. آگاهى از حديث، آگاهى از قرآنى است كه در هر زمان، بسته به شرايط، نوشونده و تغيير يابنده مكان، موقعيت و ويژگى هاى سياسى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى، رهنمودى نو و جلوه اى تازه از خويش بروز مى دهد. از اين روست كه حديث، در هر موردى شاهدى صريح يا ضمنى از قرآن را با خود دارد و اين دو، نسبت به يكديگر، جنبه تفسيرى و تبيينى دارند. از اين رو، شارح از آيات قرآن براى رفع ابهام و يا شرح معنا فراوان سود جسته است.
او در شرح «الرجاء و ضدّه القنوط» چهار آيه از قرآن را براى تبيين بيشتر آورده است. ۵ و از آيات «وَ فِى السَّمَآءِ رِزْقُكُمْ وَ مَا تُوعَدُونَ * فَوَ رَبِّ السَّمَآءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِّثْلَ مَآ أَنَّكُمْ تَنطِقُونَ.۶وَ مَا مِن دَآبَّةٍ فِى الْأَرْضِ إِلَا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا»۷ در تأييد اين معناى حديث كه روزىِ مقسوم هر يك از افراد در دنيا به ايشان مى رسد، سود جسته است. ۸ او مراتب پنجگانه جهاد را به تناسب شرح حديثى ذكر مى كند و براى هر مرتبه آن شاهدى از قرآن مى آورد ۹ و در بررسى از معناى «قناعت» ۱۰ ، «مواسات» ۱۱ «طاعت» ۱۲ و «بخل» ۱۳ و بسيارى مفاهيم ديگر ـ كه در احاديث آمده اند ـ به آيات قرآن

1.همان، ج۲، ص۶۲ .

2.همان، ج۱، ص۱۵۲.

3.همان، ج۱، ص۱۶۹.

4.همان، ج۱، ص۱۸۴.

5.همان، ج۱، ص۲۶۱ و ۲۶۲.

6.سوره ذاريات، آيه ۲۲ ـ ۲۳.

7.سوره هود، آيه ۶ .

8.شرح اُصول الكافى، ج۱، ص۱۶۹.

9.همان، ج۱، ص۲۴۳.

10.همان، ج۱، ص۲۴۴.

11.همان، ج۱، ص۲۵۳.

12.همان، ج۱، ص۲۸۴.

صفحه از 146